Krótkie uwagi do projektu Siekierki
15.02.2011
Krzysztof Puzyna

Siekierki Tight Gas project, Raport uwarunkowań środowiskowych dla administracji państwowej, Poznań, lipiec 2010, .pdf, 4 MB
http://iddd.de/rys/gazlupkowy/ProjektSiekierki.pdf

Raport Siekierki nie podaje specyficznych danych pozwalających na decydującą ocenę wpływu inwestycji na środowisko - nie podaje nazw firmy utylizacyjnej ani miejsc utylizacji płuczki, nie podaje też ani ilości odwiertów ani ich głębokości ani dokładnych miejsc tych odwiertów. Nie ma też prognozy o ile spadnie lustro wód podziemnych przy poborze 40 m³ wody dziennie plus XXX litrów w procesie szczelinowania z "własnego źródła" dla jednego tylko odwiertu, czyli ponad 1 miliona litrów plus XXX litrów w ciągu miesiąca (przynajmniej 1 240 000 l) na jeden odwiert. Ten raport nie podaje ilości przebiegów głównego procesu technologicznego - szczelinowania. Gdyż to proces wielokrotnego (do 18 razy) szczelinowania skał mieszaniną wodną z agresywną chemią - patrz u góry powoduje na tyle zwiększone wydobycie gazu ziemnego, że inwestycje w wydobycie się opłacają.

Brak dokładnej mapy z odwiertami i brak podania ich ilości, oraz powyższe czyni ten raport niewystarczającym dla pozwolenia na odwierty

Raport Siekierki nie podaje odpowiedzialności prawnej. Być może prawnicy firmy będą spychali odpowiedzialność na właścicieli działek - taka możliwość istnieje. Gdzie jest firma Aurelian ubezpieczona przeciwko katastrofie ekologicznej? Czy w Siekierkach też będą wtłaczać dwutlenek węgla? wtedy odpowiedialność prawna wyglądać będzie jeszcze inaczej. Przypominam nie ma zgody społeczeństwa na "wieczne" składowiska trucizn. Kto odpowiada za składowisko po 7 latach od czasu zamknięcia otworu?

Polskie przykrywki inwestora Aurelian są następujące firmy: Energia Zachód, Cybinka, Torzym, Kalisz, Karpaty Zachodnie, Karpaty Wschodnie - Sp. z o.o. (wg Ministerstwa Środowiska i Mapy Koncesji z grudnia 2010 r.)

Kto ponosi odpowiedzialność za przyszłe katastrofy ekologiczne? - tego nie wiadomo - ale wiadomo kto zgarnie główne zyski (90 procent) z gazu - inwestorzy firmy Aurelian.

Położenie złóż gazu jest według Aurelian całkowicie przebadane*

*- Patrz np.: wypowiedź firmy Aurelian: "Aurelians Siekierki project in Poland is one example; a tight gas reservoir, discovered in the 1980s, which is now being developed through the application of proven technology." (Jednym z przykładów jest projekt firmy Aurelian w Polsce. Zbadany w latach 80-tych zbiornik gazu uwięzionego "tight gas" jest teraz zagospodarowywany przy zastosowaniu wypróbowanej technologii.)

http://www.aurelianoil.com/english/our-operations/core-area-1/poznan.aspx



Składniki chemiczne dla płuczyny do szczelinowania podane w raporcie (2-3 kwasy) są z dużym prawdopodobieństwem nieaktualne. Według informacji ze strony internetowej Aurelian zlecenie na odwierty, a więc i na szczelinowanie otrzymała firma Nafta Piła posiadająca wypożyczone instalacje do wiercenia poziomego typu amerykańskiego.

Nie wydaje mi się więc logiczne by właściciele urządzenia dopuścili do używania w procesie szczelinowania polskich rozwiązań chemicznych z kwasem solnym i fluorowodorowym z lat osiemdziesiątych, niszczących pompy w ciągu 2-3 tygodni, zbierającym się w rurach leżących w poziomie i je przez powstałe rysy eventualnie korodujących (jeśli nie są z włókien szklanych) - chyba że chodzi o złoże gazu konwencjonalnego, gdzie wiercenie i szczelinowanie w poziomie nie jest konieczne


W punkcie 14. BIBLIOGRAFIA, strona 82 Raportu nie ma ani jednej pozycji źródłowej dotyczącej technologii szczelinowania skał i odwiertów w poziomie, ani jednej pozycji dotyczącej wydobycia gazu uwięzionego "tight gas".

Zespół piszący ten raport wykazuje jakby całkowity brak wiadomości w temacie szczelinowania poziomego. Każdy może sobie wyobrazić, że firma nastawiona na paroletnie wydobycie całego gazu, chce oszczędzać na rurach i nie będzie poddawała ich stałemu korodowaniu przez tak silne kwasy jak solny i fluorowodorowy po to by często wymieniać wiertła, rury i pompy.

Proces wielokrotnego szczelinowania "Multi Fracced Horizontal Well" patrz rysunki u góry (polecam ilustrację z wyjaśnieniem na stronie http://iddd.de/FracingPL.html) jest jednak zapowiedziany na stronach internetowych właściciela projektu- firmy Aurelian (26). Dla autorów projektu adres strony ich zleceniodawcy nie jest warty do zacytowania, jakby był nieznany - własny zleceniodawca jest nieznany? Czyżby zleceniodawca zlecił im robić na tajemnicę by polscy urzędnicy się nie doszkolili w temacie?

Raport bazuje na źródłach nie dotyczących technologii szczelinowania skał poprzez odwierty prowadzone kilometrami w poziomie. Jest on tak napisany jakby chodziło o inne złoża - o konwencjonalną akumulację gazu ziemnego! Widzę sam, to przypuszczenie jako dyskusyjne, ale taki wariant wyklucza w pełni zauważone przeze mnie błędy raportu. To podejrzenie obsługuje moje wszystkie uprzedzenia do polaczków złodziei wyprzedających bez sumienia swój Kraj. Uważam, że dla polaczków jest to najbardziej łatwy, prosty wariant sfałszować parę dokumentów o rozpoznaniu złoża i zarobić krocie - wiem że to podejrzenie bez dowodów.

Ponieważ bardzo łatwo na fałszerstwie kwalifikacji złoża, zarobić dziesiątki milionów Euro, ponieważ raport w Siekierkach nie podaje danych do procesu szczelinowania niezbędnego dla złóż niekonwencjonalnych, proponuję oficjalnie sprawdzić, czy faktycznie w Siekierkach chodzi o złoża gazu uwięzionego tight gas.

Na stronie 14 Raportu mamy piękny przykład, że panowie inżynierowie dobrze wiedzą jak kłamać albo piszą o innym złożu -: "Przewiduje się, że gaz z odwiertów będzie zawierał znaczą ilość wody. Dla maksymalnego przepływu gazu produkcja wody będzie wynosiła maksymalnie 40m3/d."

Ilość wody wychodząca z gazem na powierzchnię to nie jest wyprodukowana woda - firma produkuje trującą środowisko płuczkę, jeżeli chodzi o złoże niekonwencjonalne, to nie jest woda "złożowa" i to nie jest decydująca ilość wody. Decydującą bo największą ilość wody pobieranej z zasobów wodnych okolicy i zużywanej w procesie szczelinowania panowie autorzy nie wymieniają, tylko chowają w ustępie raportu z Siekierek str. 43: "W trakcie eksploatacji złóż węglowodorów, w tym gazu ziemnego prowadzone są czasem operacje określane jako wtórne metody eksploatacji złoża oraz zabiegi mające za zadanie zintensyfikowanie wydobycia kopaliny poprzez ożywienie wydajności odwiertów. Należą do nich takie zabiegi jak: szczelinowanie złoża, szczelinowanie połączone z kwasowaniem, kwasowanie."

Całe wydobycie gazu ze złóż niekonwencjonalnych kręci się o wydajność złóż gazu, o zwiększenie wydajności złóż gazu poprzez metody wielokrotnego szczelinowania - MFHW, o ilości niszczonej czystej wody podczas tego procesu i o trujące dodatki produkujące z wody i dodatków trującą płuczkę zatłaczaną do odwiertów i odpompywaną z gazem.

Firma wiercąca w Siekierkach Aurelian pisze wręcz o "Mobilization of Fracture Stimulation Equipment for First Siekierki Multi Fracced Horizontal Well ("MFHW") Trzek-2 now commenced"

Trik z "produkcją" wody zdaje się być opracowany globalnie, także w Kanadzie nie podają ilości wody zużywanej do szczelinowania i posługują się jak Poznaniacy pojęciem "produkcji wody". Oczywiście firmy do dzisiaj nie podają składu dodatków do wody.

Porównując wypowiedź z Raportu str. 14 z wypowiedzią autora Ben Parfitt (31) o sytuacji w stanie Alberta w Kanadzie str 38(31)"On a website devoted to shale gas, Alberta Energy notes that shale gas wells are fracked, but makes no mention of the water required in such operations. The only mention of water is produced water at operating gas wells. "Produced" water refers to the water that comes to the surface with the gas, not the significant volumes of contaminated flow-back water that come back up wellbores after fracking." (31)

Dalsze uwagi:

pojęcia jak "...szczelinowanie złoża, szczelinowanie połączone z kwasowaniem, kwasowanie." jest według mnie kwaśnym mąceniem, gdyż szczelinowanie jest zawsze połączone z dodatkiem substancji aktywnych oraz piasku, czy porcelanowych perełek jak niektóre źródła (26) podają jeżeli chodzi o złoża niekonwencjonalne. Wodą chcecie szczelinować?? - takie kłamstwa wymagają dokładnej kontroli faktur - by sprawdzić jakie związki chemiczne są transportowane do odwiertów.

Ale, ale... - według niemieckiej firmy Wintershall należącej do niemieckiego chemicznego olbrzyma BASF, firma szczelinująca w Nordrhein-Westfalen wyjaśnia na swojej stronie, że jej szczelinowanie czyli Hydraulic Fracturing to szczelinowanie skał wodą z piaskiem..

Zdanie ze strony 43 Raportu "W sytuacji normalnej pracy urządzeń wydobywczych, ze względu na ich hermetyczność emisje substancji do wód i powierzchni ziemi nie będą miały miejsca." przypomina mi raporty środowiskowe z pomiarów pól elektromagnetycznych oraz wyniki badań eksperckich mafii telefonii komórkowej oraz mafii atomowej: promieniowania nie ma bo tak wskazują mierniki, ludzie umierają na raka to znaczy niebezpieczeństwa raka nie ma.

Fałszywość Raportu z Siekierek "wszystko w porządku" ilustruje wpis na stronie 20 "Wodonośność studni wynosi od 30 do 50, na zachód od Siekierek Wielkich 10-30 m3/h. jakość wód podziemnych głównego użytkowego poziomu wodonośnego jest średnia (woda wymaga prostego uzdatniania), a w rejonie na północ od Gowarzewa dobra. Stopień zagrożenia wód podziemnych głównego użytkowego poziomu wodonośnego jest bardzo niski (dobra izolacja), na zachód od drogi Gowarzewo-Swarzędz stopień zagrożenia jest niski."

Ze strony Aurelian (26) "Oil and gas reservoirs normally have a very large area usually tens to hundreds of square kilometres. Thickness is however usually much less than 100 metres. This means that a vertical well will only contact 100 metres or less of reservoir while a horizontal well can be drilled to encounter a kilometre or more. Assuming the reservoir is uniform the horizontal well has much higher productivity. In practice the position is more complex since reservoir rocks are often layered, however about 60% of wells drilled are now horizontal.

A well is fractured "fracced" to increase oil and gas production. Special viscous fluids are pumped into a wellbore with powerful pumps at high pressure to crack the formation and fill the created fracture with sand or fine ceramic beads to hold it open when pressure is released. This process creates a very conductive pathway which allows the hydrocarbons to flow more freely into the wellbore."

Jeżeli oni puszczają odwierty w poziomie na głębokości 100 metrów to ta "dobra izolacja" nie potrwa długo. - Trzeba po prostu brać pod uwagę, że ani firmy amerykańskie ani niemieckie nie są w stanie zapewnić na stałe dobrej izolacji - trzeba tylko uczciwie czytać i podawać uczciwe źródła. Przykładowo podaję tutaj dodatkowo jeszcze raz wskazówki jak bezczelnie ExxonMobil kłamie.

ExxonMobil na pytanie: "Jak ExxonMobil ocenia wiadomości, że w USA poprzez wydobycie gazu ze złóż niekonwencjonalnych doszło do masywnych zanieczyszczeń wody gruntowej i wody pitnej?"
ExxonMobil odpowiada na własnej stronie (28): "Według naszych informacji odpowiedzialne urzędy w USA nie zidentyfikowały ani jednego przypadku zanieczyszczenia wody pitnej przez Hydraulic Fracturing." Takie bezczelne kłamstwa są typowe dla ludzi z koncernów zaślepionych pieniędzmi.

Oczywiście, że szkody i kary są dokumentowane urzędowo i przez ludność na filmach, na fotografiach i w pracach naukowych. Jedna z firm należąca do koncernu Exxon wylała 50 000 litrów płuczyn, (nazywanych w raporcie Siekierki "wodą złożową") na pola. Tutaj podaję jako źródło aktualną pracę z września 2010 roku z bardzo dobrymi źródłami: "FRACTURED COMMUNITIES, Case Studies of the Environmental Impacts of Industrial Gas Drilling"(27, 31)

Cytuję z raportu jak w Siekierkach sobie wyobrażają sprawdzanie nieszczelności rurociągu, str. 51-52: "Badania prowadzone nad wpływem gazu ziemnego (metanu) na drzewa wykazały, że jego obecność w glebie wpływa na odbarwienie korzeni, przedwczesne opadanie liści,usychanie liści, uszkodzenie młodych pędów. Jednakże po stwierdzeniu niepożądanej migracji gazu w glebie, jego negatywnemu wpływowi można łatwo zapobiec poprzez przedmuchiwanie gleby powietrzem lub odciąganie (zasysanie) zanieczyszczonego powietrza. Taka reakcja roślin jest też wielokrotnie wskaźnikiem nieszczelności i może w porę zapobiec dalszemu uwalnianiu się gazu."

Biorąc pod uwagę
podany w raporcie Siekierki zaniżony pobór wody, gdyż dotyczący tylko jednego odwiertu bez podania zużycia wody przy szczelinowaniu,
oraz dane o zaplanowanych odwiertach ze strony Ministerstwa Środowiska:"... planowane jest wykonanie 284 otworów do 2015 r. (84 na pewno, dodatkowych 200 opcjonalnie)" to można oszacować ogólnopolskie minimalne zużycie wody poprzez boom gazowy:

Wg raportu Siekierki str. 14, zaniżone zużycie wody bez uwzględnienia olbrzymich ilości wody podczas procesu szczelinowania ma być 40 m3/dzień i jeden odwiert.

Na rok i jeden odwiert 40x365 zużycie wody wyniesie 14600 m3.

Dla 284 odwiertów mamy następującą ilość odciągniętej z wód podziemnych wody: 284x14600 m3 jest 4.146.400 m3 wody. W litrach jest to 4 146 400 000 czyli ponad 4 miliardy litrów wody. Taka ilość zatrutej wody, pomimo że bardzo konserwatywnie oszacowana, odtłoczona z ziemi będzie miała z pewnością wpływ negatywny na wyniki polskiego rolnictwa.

Podsumowanie tej krótkiej krytyki.

Wydobycie gazu w Siekierkach jeżeli faktycznie jest to złoże gazu niekonwencjonalnego spowoduje:
monotonny stały hałas od pomp podczas produkcji, stałe nasilenie ruchu dużych ciężarówek, słabe trzęsienia ziemi, gaz w wodzie pitnej, ulatnianie się gazu przy odwiertach - po paru miesiącach cała okolica będzie miała "złe" powietrze. O turystyce w obszarach dotkniętych wierceniami będzie można zapomnieć. Inne trucizny będą wtłaczane do otoczenia podczas procesu szczelinowania niż te podane z premedytacją mylnie w raporcie Siekierki, obniżenie lustra wody gruntowej, sprawa ubezpieczeń - odpowiedzialność za awarie nie jest wyjaśniona, jakie ubezpieczalnie w ogóle ubezpieczyły ryzyka firmy Aurelian nie ma podane. Prawdopodobnie właściciele działek będą ponosić pełną odpowiedzialność. Taka mała (32 osoby) spółka akcyjna z Anglii jak coś się stanie to ona się po prostu rozwiązuje i nie ma odpowiedzialnych... Płuczka po szczelinowaniu zawsze będzie zawierała trucizny jak rtęć, metan i zależnie od miejsca odwiertu substancje radioaktywne. Gwarantowane - gdyż znane i udokumentowane (27)już z Niemiec i z USA jest stopniowe rozszczelnianie się rur, czyli najpierw więdną rośliny na polu z gazociągami.



Zaznaczam, że ani środowiskowy wandalizm firm zajmujących się utylizacją trującej płuczki ani problematyka odpowiedzialności prawnej za zniszczenie środowiska nie została w ogóle poruszona w raporcie. Brak analizy danych w systemie trójwymiarowym, brak w ogóle danych o planowanych odwiertach, o ich głębokości, o ilości zużywanej wody w głównym procesie technologicznym pozyskania gazu - którym jest chemiczne szczelinowanie, nie pozwala na jakieś stwierdzenia o nieszkodliwości przedsięwzięcia. Raport "Siekierki" nie nadaje się jako podkładka dla pozwolenia na odwierty.
Udzielenie tego pozwolenia jest dlatego nieważne***. Raport z Siekierek był dla zainteresowanych niewidoczny. Taki raport będzie dla każdego dostępny jeśli Ministerstwo Środowiska będzie wstawiało raporty środowiskowe na swoje strony internetowe.

***(...) patrz listy
http://bip.wokiss.pl/kostrzynm/ ,

czas na odwołania od niej już minął, niemniej jeśli ktoś inny odwołał się od tej decyzji i ta procedura jest odwoławcza, to organizacja ekologiczna którą reprezentuję (Pracownia na rzecz Wszystkich Istot) mogłaby się włączyć w to postępowanie odwoławcze i wspomóc sprawę uchylenia tej decyzji.(...)
Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot ul. Jasna 17,
43-360 Bystra tel./fax: 33 817 14 68, tel. 33 818 31 53
e-mail: biuro@pracownia.org.pl
http://pracownia.org.pl

Ogólnie:

puszczenie firm do odwiertów poszukujących złóż gazu ze źródeł niekonwencjonalnych w całą Polskę powoduje zniszczenie wody dla rolnictwa i wody pitnej dla ludzi, blokuje i niszczy zasoby geotermalne i jest dywersją gospodarczą.

Kłamstwa i ważne fakty z Niemiec i USA

16. 01. 2011
Krzysztof Puzyna

Taktykę mataczenia dopasowaną do biurokracji niemieckiej stosuje ExxonMobil Niemcy w Dolnej Saksonii (Niedersachsen) i wszędzie tam gdzie następuje zatrucie środowiska poprzez szczelinowanie hydrauliczne. W Niemczech jest nie do pomyślenia, że przy odwiertach i budowach nie ma tablic informacyjnych - pierwszy przechodzący policjant zareaguje i zgłosi do organów ścigających roboty na czarno - to jest sprawa milionowych kar.

To fakt: Według dziennikarzy, którzy po sygnałach od mieszkańców odkryli poważną katastrofę ekologiczną ExxonMobil z roku 2007-(patrz 16 ), podane na tablicy informacyjnej dane inspektora do spraw bezpieczeństwa były nieprawdziwe, a także fałszywe było nazwisko i telefon kierownika budowy. Ale tablica informacyjna była i zgadzała się nazwa firmy.

To fakt: 6.12.2010 Public & Government Affairs Manager, czyli rzecznik prasowy korporacji ExxonMobil Production Deutschland GmbH Norbet Stahlhut w wywiadzie telewizyjnym NDR-Markt, kłamał: Bezpieczeństwo jest u nas dobrem najwyższym. My wydobywamy tutaj gaz ziemny bezpiecznie i bezawaryjnie od 50 lat

To fakt: parę dni po tym wywiadzie mieszkańcy Rottenburg/Wümme zaprosili ekipę telewizji, i pokazali zanieczyszczenie wód gruntowych oraz 2500 m3 ziemi z roku 2007, przez zastosowane w mieszaninach wodnych związki rtęci, benzolu, ethylbenzolu i xylolu. Płuczki wypłynęły z pękniętych rur na polu odwiertów Söhlingen na wschód od Rottenburg/Wümme. Według rzecznika firmy Exxon, 30 procent płuczek jest odpompowywane z odwiertu systemem rur. Na długości 2 kilometrów rury te popękały.

Według firmy - bo były skorodowane.
Według naukowców - zawalenie się wyczerpanych odwiertów w pobliżu spowodowało małe trzęsienie ziemi i popękanie rur.

To fakt: w landzie NRW (Nordrhein-Westfalen) Ministerstwo Środowiska (MŚ) wymaga od 2011 roku od firm wiercących za gazem pozwoleń od urzędów zarządzających wodą pitną. Rząd okręgu Arnsberg wydający licencje na odwierty uwarunkował licencję na odwierty próbne dla ExxonMobil w styczniu 2011 od pozwoleń urzędów wodnych - lokalnych i okręgowych. Podobnie w Drensteinfurt w NRW. MŚ oświadczyło 13 stycznia, że bez pozwolenia od urzędu wody pitnej i pozwolenia od nadzoru wody pitnej, licencja na odwierty próbne staje się nieważna.

Rury firmy Exxon w Hemsbunde i Rottenburg -Niemcy doprowadzające wodę i rozpraszające trujące płuczyny

Skażona woda pitna przez płuczyny górnicze w USA

Dalsze ważne fakty

To fakt: nie ujawniono w reportarzu (7), dokąd prowadzą rurociągi puszczone płytko w ziemi lub położone na ziemi na terenach firmy Exxon.

To fakt: stężenie biocidów w wodzie technologicznej przekracza 272 razy wartości dopuszczalne według ekspertów komisji EFSA (European Food Safety Authority, Parma, Italy) - (17) patrz 680 kilo biocidów zatruje duże jezioro

To fakt: zanieczyszczenia wód gruntowych i studni głębinowych rtęcią i benzolem w Hemsbünde (Gmina Rotenburg) przez firmę RWE-Dea

To fakt: 70 procent płuczek pozostaje w wyczerpanych odwiertach.

To fakt: dozwolone w Niemczech wartości progowe benzolu (a benzol powoduje raka - fakt bezsporny w świecie nauki) zostały w wodzie gruntowej 6-krotnie przekroczone.

To fakt: od trzech lat Exxon filtruje wodę gruntową i wywozi zatrutą ziemię - dokąd?. Robót utylizacyjnych do dzisiaj jeszcze nie zakończył.

To fakt: by woda została zakwalifikowana jako "czysta woda pitna" robi się analizy chemiczne wody, w których szuka się znanych składników jak ołów, czy bakterie natomiast nie bada się płuczyn na wypłukany ze skał arsen, radon, na znane i nieznane składniki płuczek, jak rtęć, biocydy itd., gdyż firmy nie meldują tajnych składników płuczek.

To fakt: ExxonMobil na pytanie: jak ocenia ExxonMobil wiadomości, że w USA poprzez wydobycie gazu ze złóż niekonwencjonalnych doszło do masywnych zanieczyszczeń wody gruntowej i wody pitnej?

ExxonMobil odpowiada na własnej stronie (28): "Według naszych informacji odpowiedzialne urzędy w USA nie zidentyfikowały ani jednego przypadku zanieczyszczenia wody pitnej przez Hydraulic Fracturing."

To następne bezczelne kłamstwo tak typowe dla ludzi zaślepionych pieniędzmi, zorganizowanych w hierarchicznych mafijnych strukturach co nie mogą inaczej, gdyż wylecą natychmiast z pracy. Orzeczeń takich specjalistów nie można brać na poważnie.

Oczywiście, że szkody są dokumentowane urzędowo i przez ludność na filmach, na fotografiach i w pracach naukowych. Tutaj podaję aktualną pracę z września 2010 roku z bardzo dobrymi źródłami: "FRACTURED COMMUNITIES, Case Studies of the Environmental Impacts of Industrial Gas Drilling" (27)

Cytuję "This report describes hundreds of case studies demonstrating that industrial gas drilling, including horizontal drilling using high-volume hydraulic fracturing, results in significant adverse environmental impacts. These impacts result from changes in land use, roadbuilding, water withdrawals, improper cementing and casing of wells, over-pressurized wells, gas migration from new and abandoned wells, the inability of wastewater treatment plants to treat flowback and produced water, underground injection of brine wastewater, improper erosion and sediment controls, truck traffic, compressor stations, as we ll as accidents and spills."

EPA (21) http://www.epa.gov informuje na swoich lokalnych stronach o postępowaniach karnych. Także ExxonMobil firma XTO wylała w grudniu 2010 roku w Stanach 50.000 litrów płuczki (Frac) na pole, co udowodniono, gdyż przypadkowo był w pobliżu kontroler wody z EPA (29)

To fakt: Fimy wiertnicze fałszują dane i nie podają rzeczywistych ilości wody wypompowywanej z zasobów wód i zamienianej w procesie Hydraulic Fracturing w trujący chemiczny koktajl - tzw. "płuczkę". Tak postępują wszędzie gdzie wiercą i gdzie im się na zbrodnicze łapy nie patrzy - udowodnione w USA, Kanadzie, w Polsce, w Niemczech (25; 27; 31; 33).

To fakt: 5 stycznia 2011 Komisja Europejska zleciła przeprowadzenie ekspertyzy prawnej w Niemczech i Polsce, Francji i Szwecji , mającą sprawdzić, czy istniejące przepisy europejskie, narodowe i regionalne są wystarczające dla zachowania europejskich standardów ochrony środowiska przy poszukiwaniu i wydobywaniu gazu ziemnego metodą Hydraulic Fracturing.

To fakt: Australia, 10 lutego 2011 po protestach ludności i kontrolnych badaniach wody pitnej stwierdzono w lokalnych ujęciach wody pitnej w pobliżu odwiertów dla gazu z łupków chemikalia BTEX (Benzol, Toluol, Xylol i Ethylbenzol). Rząd Australijski zareagował, Minister Tony Kelly przygotował projekt ustawy zabraniającej od kwietnia 2011 roku stosowanie chemikalii BTEX przy stosowaniu metody hydraulicznego szczelinowania.

Fakty ważne z USA:

- United States Environmental Protection Agency (EPA)- Federalny Urząd Ochrony Środowiska USA, po kontroli projektu badań przez Science Advisory Board (SAB) dostała 16. czerwca 2010 pozwolenie na rozpoczęcie badań "Potential Relationships Between Hydraulic Fracturing and Drinking Water Resources U.S. Environmental Protection Agency Office of Research and Development, March 2010" wpływu metody Hydraulic Fracturing na zasoby wody pitnej wg przedstawionego planu badań (20). Tam jest m.in. punkt o identyfikacji największych zagrożeń przez szczelinowanie hydrauliczno-chemiczne.

- woda oczyszczona z fraku poprzez nieodpowiednie metody pomiarów jest ogłaszana w USA jako "woda zdatna do picia"

- pomiary wody na składniki nie występujące w płuczynach powoduje złą kwalifikację wody.

- Argument firm z USA i polskich lobbystów- geologów, że to Polski nie dotyczy, gdyż w USA wiercą tylko do głębokości kilkuset metrów, a w Polsce na głębokości większe niż 2000 metrów, więc woda gruntowa w Polsce jakoby nie jest zagrożona jest nieprawdą.

- Płuczkę wylewa się do jezior i rzek, do pustych szybów naftowych, na śmietniki miejskie

- Robi się pozorną utylizację płuczyn w zakładach oczyszczających wodę, gdyż nieprzystosowane do chemii biologiczne filtry nie czyszczą płuczyn z trucizn

- Potrzeba dużo energii aby wodę oczyścić z fraku. Dla jednej rodziny kosztuje taka instalacja 11000 dolarów.

- Nieszczelne zbiorniki wyparowują metan do atmosfery.

- Metan CH₄ ma wpływ na efekt cieplarniany (potencjał ocieplenia globalnego) 30 do 50 razy większy niż dwutlenek węgla CO₂. (15)

- Dodawany do bezwonnego gazu zapach merkaptan jest neurotoksyną.

- Ludzie przebywający w okolicy ulatniających się gazów dostają krwotoków z nosa, bólów głowy i innych.

- Chroniczne zatrucie gazem przez stałe przebywanie w okolicy odwiertów, powoduje nieodwracalne zmiany chorobowe w organizmie.

- Krowy co napiją się raz zatrutej frakiem wody, rodzą martwe cielaki itd.

- Zakaz w listopadzie 2010 metody Hydraulic Fracturing przez radę miasta Pittsburgh.

- Moratorium Parlamentu Stanu New York do 15 maja 2011, zabraniające wszelkiego rodzaju wierceń w połączeniu z chemicznym szczelinowaniem skał.

- Veto Gubernatora Stanu New York Davida A. Patersona na moratorium parlamentu.

- Gubernator Paterson zabronił do 1 czerwca 2011 wiercenia poziomego w połączeniu z hydrauliczno-chemicznym szczelinowaniem skał.

Roczne obniżenie wydobycia na jeden otwór ekploatacyjny wynosi 30-70 procent. Poszczególne odwierty są stymulowane hydrauliczno-chemicznym szczelinowaniem do 15 razy - dane z Fayetteville Shale, Arkansas, Oil and Gas Commission, May 2010, USA

- W roku 2009 EPA (Federalny Urząd Ochrony Środowiska USA) znalazła w 11 z 39 sprawdzanych zbiorników wody pitnej chemię, którą można było bezpośrednio przyporządkować do składników używanych w procesie hydraulicznego szczelinowania (Hydraulic Fracturing).

- Pensylwania i Teksas: 25 procent wyrywkowych badań ujęć wodnych przez EPA wykazały zanieczyszczenia gazem i przez BTEX - (Benzol, Toluol, Xylol, Ethylbenzol)

W 2010 r. stowarzyszenie naukowców The Endocrine Disruption Exchange (TEDX) stwierdziło miejscowe skażenie chemią z płuczyn w ponad 1000 ujęć wody pitnej (33)

- Ścieki skażone BTEX, radioaktywnością i metalami ciężkimi (Marcellus Shale)

- Zasolenie rzek (Pensylwania)

- Stwierdzono korozję instalacji przemysłowych (Pensylwania)

Uwidocznienie- uwalnianie się metanu CH4 z nieszczelnego zbiornika nie jest wyjątkiem tylko masowym zjawiskiem technologicznym w USA.

Moim zdaniem (K.P.)
Boom gazowy odbywa się kosztem ludzi i środowiska, jest katastrofą ekologiczną i się dla większości społeczeństwa w Polsce nie opłaca.

Przyczyną zanieczyszczenia wód gruntowych i studni głębinowych w Söhlingen przez firmę ExxonMobil, oraz w Hemsbünde (Gmina Rotenburg) przez firmę RWE Dea opublikowane przez mass media w styczniu 2011 może być spowodowane metodycznym podziemnym rozlewem 30 procent płuczki przez specjalnie podziurawione rury na terenach na których firmy wykupiły prawo do poszukiwania gazu. To jest według mojego zdania główna przyczyna przenikania trującego roztworu przez ziemię do wód gruntowych.

Przy ocenie oddziaływania pól elektromagnetycznych na zdrowie politycy i firmy zafałszowali wyniki badań naukowych, stosując wersję kupionych błaznów z tytułami naukowymi prywatnego klubu ICNIRP sponsorowanego przez koncerny telekomunikacyjne.

W przypadku poszukiwań gazu niekonwencjonalnego politycy i urzędnicy argumentują przy wydawaniu pozwoleń na odwierty podobnie powtarzając wersję rzecznika prasowego ExxonMobil Stahlhuta: "nie ma skażeń od 50 lat, otoczenie pozostaje czyste, płuczyny są tak rozcieńczone, że woda pozostaje czysta. Związki chemiczne nie są toksyczne i firma nie musi ich wykazywać "- wszystkie takie "twierdzenia" to kłamstwa stosowane międzynarodowo także i w USA.(27; 31)

Podaję tu moją osobistą metodę kwalifikacji wody na wodę pitną.

Ocena wody - metoda własna herbaciarza Puzyny (przez herbaciarza - dla społeczeństwa)

Proszę kupić w sklepie zdrowej żywności czarną herbatę z prowincji Darjeeling najlepiej z pieczątką Tea Board of India - tylko ta pieczątka gwarantuje 100-procentowe pochodzenie z indyjskiej wysokogórskiej prowincji. Herbata taka powinna być dodatkowo przebadana na zanieczyszczenia - istnieje około 360 zanieczyszczeń, które kumulują się w liściach herbaty, jeżeli ona pochodzi z obszarów zanieczyszczonych chemią i jest spryskiwana chemią.

Jeżeli herbata jest czysta to zanieczyszczenia wytrącają się tylko z wody. Fenole tworzą tęczowe kożuchy, każdy kożuch udowadnia jakieś zanieczyszczenie, bardzo twardą lub słoną wodę. Jeśli nie można z czystej, czarnej herbaty zrobić niesłonego napoju bez kożucha to mamy do czynienia z brudną, skażoną wodą. Im większy kożuch, tym brudniejsza woda. Im bardziej słona woda, tym więcej rozpuszczonej chemii i soli jest w wodzie. Woda słona i woda z kożuchami nie powinna być kwalifikowana na wodę pitną !!!

Wnioski:

Boom gazowy odbywa się na koszt ludzi i środowiska, jest katastrofą ekologiczną i się nie opłaca. Firmy, które wykupiły koncesje na poszukiwanie gazu powinny być zmuszone przepisem do kontroli płuczyn i ujawniania składników dodawanych do wody technologicznej nie tylko służbom kontrolnym ale też wg konwencji z Aarhus (8) na życzenie mieszkańców z okolicy terenów koncesji. Najlepiej jednak byłoby wycofać wszystkie pozwolenia i koncesje. Ponieważ z oficjalnymi ludźmi jak Minister Środowiska nie ma komunikacji, polecam demonstracje lokalne adresowane do prawdziwych rządzących według wzoru jak u dołu.

Ilości śladowe w wodzie? 680 kilo biocidów zatruje duże jezioro, analiza jednego przekrętu.

10. 12. 2010
Krzysztof Puzyna

Wypowiedź zwolennika odwiertów i chemicznego szczelinowania pozwala uwidocznić zamierzone, masywne zatrucie zasobów wód w Polsce:

Stowarzyszenie Blogmedia24.pl (21)

6. @Kejow
mmkkmmkk, pon., 29/11/2010 - 00:0

(...) Wymienia groźno brzmiące nazwy substancji
5-Chlor-2-methyl-2H-isothiazol-3-on
2-Methyl-2H-isothiazol-3-on

Są to substancje dopuszczone do kontaktu z żywnością (konserwanty używanie do pokrywania papieru do opakowań ):
http://www.efsa.europa.eu/en/scdocs/scdoc/1541.htm
Zapewne jednak nie wolno ich dodawać wprost do żywności.
Używanie są także jako konserwanty w kosmetykach
http://en.wikipedia.org/wiki/Methylchloroisothiazolinone
http://en.wikipedia.org/wiki/Methylisothiazolinone

Czyli wprowadzane są obecnie do środowiska przez człowieka i np. w Warszawce pewnie znajdują się w śladowych ilościach w wodzie pitnej ( bo przecież do Wisły także trafiają ścieki a ludzie używają szamponów, a w procesie uzdatniania nie da się wszystkiego usunąć :-)

Zapewne te substancje używane także jako konserwanty w tym zastosowaniu ( zapobiegają rozwojowi bakterii w wodzie wtłaczanej pod ziemię ), czyli stężenia pewnie nie są wielkie.

Można wiec trochę traktować tą stronę jak opowieści o tym, że po wybudowaniu linii kolejowych krowy przestaną się cielić .(...)

K.P.:
Z wypowiedzi zwolennika szczelinowania chemicznego "mmkkmmkk" widać, że on robi duży zakręt przy stężeniach i pisze:

"pewnie nie są wielkie". Znam taki sposób wypowiedzi z walki z propagandystami telefonii komórkowej, dlatego porównuję stężenia:

według ekspertów komisji EFSA (European Food Safety Authority, Parma, Italy) - (17) dopuszczalna dla konsumentów ilość mieszaniny biocidów w opakowaniu to 25 mikrogram/dm² [ug/dm²] Porównuję stężenie dopuszczalne ze stężeniem stosowanym przez ExxonMobil w Niemczech przy szczelinowaniu hydraulicznym skał podziemnych: 680 kg 5-Chlor-2-methyl-2H-isothiazol-3-on z 2-Methyl-2H-isothiazol-3-on (w skrócie Chlormethylisothiazolinon) na 20 milionów litrów wody.

Podane ilości wody wahają się, odpowiednio zmienia się ilość stosowanych trucizn. Konkretne ilości chemii stosowanej w procesie Hydraulic Fracturing przy odpompowywaniu gazu zamkniętego tight gas przez ExxonMobil w Dolnej Saksonii została podana przez ExxonMobil w reportażu (7)

Wprowadzam wspólną jednostkę miligramy/metr sześcienny [mg/m³]

25 ug/dm² to 125 mg/m³
20 milionów litrów wody = 20000 m³
680 kg/20000 m³ to 34000 mg/m³

Poziom polecany przez ESFA to 125 mg/m³

34000/125= 272

stężenie mieszaniny biocidów przekracza 272 razy wartości graniczne tej trucizny dla ludności. Potrzeba niesamowitej ilości 5.440.000 m³ wody by rozcieńczyć mieszaninę biocidów do poziomu zalecanego przez ESFA. 680 kg biocidów jest w stanie zatruć objętość wody 1346 m x 1346 m x 3 m. Dlatego dla piszącego demagogicznie przyjaciela trucia wody - "mmkkmmkk":

680 kg biocidów zatruje zbiornik wody o powierzchni ponad 1,8 kilometra kwadratowego i o głębokości 3 metrów, czyli duże jezioro. Dlatego wyżej wymieniony biocid należy do najwyższej - klasa 3 (Toxicity class). Wprowadzanie substancji chemicznych należących do klasy 3 jest w gospodarce wody pitnej w Niemczech zabronione. Pani Christa Stiller-Ludwig Dyrektor Urzędu Wody w Hagen: "...wg mojego dochodzenia w przypadku jednego ze składników (powyższego biocidu, uwaga K.P.) chodzi o składnik 3 klasy zagrożenia wody to znaczy najwyższej kategorii zagrożenia wody jaka może być" (7; 11).

Do rozcieńczenia i olbrzymiego zużycia wody należą oczywiście dalsze stosowane trucizny których jest ponad 50 jak mieszaniny węglowodorów, amoniaki i inne patrz tutaj
oraz poniżej

Unkonventionelle Gasförderung in Deutschland verursacht massive Umweltschäden.

ESFA Grenzwert für Lebensmittel um das 272fache überschritten.
17.01.2011

Dipl.-Ing. Krzysztof Puzyna
webmaster@iddd.de
iddd.de/BiozideimFracwasserS.pdf

ESFA Grenzwert für Lebensmittel um das 272fache überschritten.

Bei der unkonventionellen Erdgassuche wird ein Verfahren angewandt bei dem große Mengen an Wasser, versetzt mit hochgiftigen Chemikalien in den Boden gepresst werden. Beim Fracking Vorgang wird u.a. das Biozid 5-Chlor-2-methyl-2H-isothiazol-3-on mit 2-Methyl-2H-isothiazol-3-on eingesetzt.

Biozide sind künstlich erzeugte, chemische Gifte, die Leben töten.

Ein Befürworter der Bohrungen schrieb, dass Biozid 5-Chlor-2-methyl- ... kurz: Chlormethylisothiazolinon finde in der Lebensmittelindustrie Anwendung. Danach gab es Behauptungen in Januar 2011 von Exxon-Mobil in NDR-Info, dass die Zusätze für das Fracking unbedenklich seien.

"In ihrer Gesamtheit ist Frac-Flüssigkeit aufgrund der geringen Konzentration der Chemikalien nach Chemikalienrecht nicht kennzeichnungspflichtig, d.h. auch nicht giftig oder gesundheitsschädlich"
Schauen wir uns die Expertise von ESFA an, die Europäische Behörde für Lebensmittelsicherheit. Sie ist im Bereich der Lebensmittel- und Futtermittelsicherheit der Grundpfeiler der Risikobewertung der Europäischen Union. Diese Expertise verlangte die Thor GmbH, ein Produzent von Bioziden in Deutschland, siehe:

efsa.europa.eu/de/scdocs/scdoc/1541.htm

ESFA lässt die Konzentration des Chlormethylisothiazolinon für die Verbraucher auf 25 ug/dm² (25 Mikrogramm auf Quadratdezimeter) begrenzen.

"Das CEF-Gremium hat festgestellt, dass es keinen Anlass zu Sicherheitsbedenken für den Verbraucher gibt, wenn die maximale Restmenge des Stoffes im fertigen Produkt 25 ug/dm² nicht überschreitet."

Das bedarf einer Erklärung: 25 Mikrogramm pro Quadratdezimeter - das ist das Gewicht des Biozids auf der Fläche eines Verpackungspapiers von 10 cm mal 10 cm. Es ist sinnvoll die Grenzwerte 25 ug/dm² auf ein Volumen umzurechnen. Gewählt werden Milligramm pro Kubikmeter (mg/Kubikmeter)

25 Mikrogramm pro Quadratdezimeter entsprechen 125 Milligramm des Biozids Chlormethylisothiazolinon in einem Kubikmeter Wasser.

Nach Angaben von Monitor im Beitrag "... Gefahr fürs Trinkwasser?" | (1) braucht Exxon-Mobil für eine Bohrung 20 Tausend Kubikmeter Wasser, dem 680 kg des Biozid Chlormethylisothiazolinon beigemischt werden.

Im Ergebnis errechnen sich pro Kubikmeter Frackingwasser 34000 mg Chlormethylisothiazolinon. Inzwischen verwendet Exxon für Frackingwasser den verharmlosenden Begriff Lagerstättenwasser. Damit soll suggeriert werden: Das Frackingwasser zähle zu den "natürlichen Vorkommen" im Gasfördergebiet. Die ESFA hat für Nahrungsmitteln den Grenzwert 125 mg Chlormethylisothiazolinon pro Kubikmeter festgesetzt. Wasser ist ein absolut unentbehrliches Grundnahrungsmittel.

Auf der Grundlage dieser Zahlen ist das Fracking-Lagerstättenwasser mit dem 272fachen des zulässigen ESFA Grenzwertes belastet.

Soll der ESFA-Grenzwert eingehalten werden, sind 5.440.000 Kubikmeter reinen Trinkwassers pro Fracking-Vorgang erforderlich um die 680 kg des Biozids Chlormethylisothiazolinon auf 125 mg/Kubikmeter zu verdünnen. Das entspricht, bei konstant 3 Meter Tiefe, einem See mit ca. 1,8 Quadratkilometer Oberfläche, nur zur Verdünnung des Biozids Chlormethylisothiazolinon.

Zu verdünnen wären auch noch 19000 Kilogramm Ammonium-Verbindungen und 9500 Kilogramm Petroleum-Verbindungen pro Fracking-Vorgang und pro Bohrloch. Bei der "unkonventionellen Gasförderung ist von 4 bis 5 Bohrlöchern pro Quadratkilometer auszugehen.

Ich empfehle den Interessengemeinschaften sich mit der Aarhuskonvention auseinanderzusetzen.

Sie ermöglicht, auch den nicht organisierten Bürgern ihre Rechte bei Umweltgefährdung wahrzunehmen.

siehe iddd.de/umtsno/recht.htm#ultra

Gruß aus Hamburg
Krzysztof Puzyna

Quellen:

1. wdr.de/tv/monitor//sendungen/2010/1118/wasser.php5 Gefahr fürs Trinkwasser?
Wie internationale Konzerne in Deutschland Erdgas fördern, "Monitor" (WDR), 18. Nov. 2010
2. iddd.de/ZatruciewodyprzezFrac.pdf
3. efsa.europa.eu/de/scdocs/scdoc/1541.htm

Dyskusja, Polski skażenie nie dotyczy ?

Krzysztof Puzyna, 29.11.2010
aktualizacja 20.02.2011 r.
W technologii wydobycia gazu z łupków chodzi o profilaktykę, o ochronę przed zatruciem środowiska, ale także o ilości użytej wody. Artykuł poniższy został w stosunku do artykułu z 29.11.2010 rozszerzony o aspekty wpływu na zdrowie substancji toksycznych.

2 -20 milionów litrów wody na 1 odwiert próbny, 9,5 ton Ethoxylated Octylphenol + Petroleum,
19 ton Tetramethylammonium cloride, 680 kilo Biocidów C4H4CINOS

680 kg Biocidów na jeden odwiert, obojętnie ile procent stanowi 680 kg - jest to olbrzymia ilość trucizny. Stężenie w wodzie płuczki przekracza 272 razy dopuszczalne normy polecane przez ekspertów komisji EFSA (European Food Safety Authority, Parma, Italy) - (17) dla konsumenta. Czy taka ilość będzie głęboko zakopana w ziemię, czy wejdzie ona w obieg wodny nie zależy od map geologicznych - są zawsze w przybliżeniu, ale od miejscowego układu geologicznego sprawdzanego konkretnie przy pomocy trucizn i odwiertu. Lokalne położenie wód termalnych, i innych podziemnych zbiorników wodnych, w przypuszczalnych złożach, nie powinno się pokrywać z miejscem odwiertu.

Ten artykuł jest artykułem o odwiertach badawczych - próbnych - poszukiwawczych !

Argumenty, że Polski to nie dotyczy, bo ona ma złoża o "szczególnie" głębokim położeniu - poniżej 2000 metrów nie można uogólniać. Dodając takie fakty jakie przedstawił pan Macuda (1), oraz stosowaną przy jednym odwiercie próbnym ilość trucizn (według danych koncernu ExxonMobil), trzeba się liczyć z poważnym zatruciem lokalnych zasobów wodnych. Także Amerykanie wiercąc poniżej 2000 metrów powodują zatrucie wody gruntowej. (16) Patrz też stronę wejściową. Uzupełniając 10 lutego 2011 moje argumenty: w Polsce inwestorzy zagraniczni (firma Aurelian) w pilotowym projekcie w Siekierkach będą prawdopodobnie wiercić tylko do głębokości 100 metrów ! (25). Muszę taką głębokość przyjąć, gdyż polski Raport (24) nie wymienia żadnych liczb, a firma Aurelian na swojej stronie pisze jakie warunki i jaka technologia panują z reguły dla złóż gazu uwięzionego - cytuję:

"...Thickness is however usually much less than 100 metres. This means that a vertical well will only contact 100 metres or less of reservoir while a horizontal well can be drilled to encounter a kilometre or more. Assuming the reservoir is uniform the horizontal well has much higher productivity. In practice the position is more complex since reservoir rocks are often layered, however about 60% of wells drilled are now horizontal."

Jeżeli Amerykanie podają, że firmy nie są w stanie uszczelnić otworu aksploatacyjnego, tak że trująca płuczka z reguły zanieczyszcza lokalnie wodę gruntową (27; 33) to niepoważne i błędne są stwierdzenia zespołu opracowującego raport z Siekierek, że tam będzie wszystko hermentycznie zamknięte i w 100 procentach przed wyciekami zabezpieczone.

Skrócona lista zagrożeń środowiska naturalnego, które występują - podczas prowadzenia na lądzie wierceń poszukiwawczych - za gazem ziemnym ze złóż niekonwencjonalnych wg (1)

(...)degradacja gleb - lokalne zanieczyszczenie powierzchni ziemi i gruntów - paliwami, środkami myjącymi oraz materiałami - służącymi do sporządzania płuczek wiertniczych i regulacji - ich parametrów technologicznych, - zanieczyszczenie wód powierzchniowych, gruntów - i wód podziemnych w wyniku awaryjnego odprowadzania - do nich ścieków, przenikania zanieczyszczeń ze zbiorników - odpadów lub migracji zanieczyszczeń rozlanych na - terenie wiertni, - zaburzenia równowagi hydrogeologicznej w związku - z niedoskonałą izolacją przewiercanych poziomów wodonośnych, - zwłaszcza wód użytkowych, - zanieczyszczenie wód podziemnych filtratem z płuczki - w wyniku jej ucieczki do górotworu, - nadmierne pobory wody z ujęć lokalnych"(...)

Inny argument przeciwko "niemożliwości" skażenia wód gruntowych i pitnych dostarcza najnowsza historia ze szczególnie zabezpieczonego od góry eksperymentalnego "wiecznego" składowiska odpadów radioaktywnych w Asse niedaleko Wolfenbüttel, byłej kopalni soli na głębokości 900 metrów.

Pomimo, że naukowcy - geolodzy wykluczyli przedostanie się wody gruntowej - składowisko to po 30 latach składowania trucizn i odpadów średnio i wysoko radioaktywnych jest zalane wodą, zbiorniki po części są skorodowane i rozszczelnione. Składowisko ma być za 4,5 miliarda Euro oczyszczane. Odpady muszą być wywiezione na powierzchnię i będą przetransportowywane do podobnej ruiny - Schacht Konrad. 26-go listopada br. podano, że stwierdzono na podstawie automatycznych anonimowych statystyk urzędu zdrowia w okolicach wioski Asse 3 -krotny wzrost białaczek, a u kobiet dodatkowo 4-krotny wzrost raka tarczycy w stosunku do średniej niemieckiej. Według Urzędu Ochrony przed Promieniowaniem (Bundesamt für Strahlenschutz) jest to niemożliwe. Trzeba jednak wiedzieć, że ten urząd BfS jest pod wpływem lobbystów mafii atomowej.

To Fakt: argument firm z USA i polskich lobbystów, że to Polski nie dotyczy, gdyż w USA wiercą tylko do głębokości kilkuset metrów, a w Polsce na głębokości większe niż 2000 metrów, więc woda gruntowa w Polsce jakoby nie jest zagrożona - jest dezinformacją i kłamstwem.

Tabela 1 (33) Większość substancji chemicznych w powyższej tabeli jest związana z podrażnieniem i toksycznym oddziaływaniem na skórę, wzrok, narządy sensoryczne, obejmuje efekty zdrowotne na drogi oddechowe, przewód pokarmowy i wątrobę. Kategoria 4 "skutki innych zaburzeń czynnościowych" obejmuje przede wszystkim dawki letalne chemikaliów - prowadzące do śmierci. Kategoria "Ekotoksykologiczna" odnosi się do szkód wśród wielu gatunków ptaków, ryb, płazów i innych organizmów żyjących w wodzie.

W USA na terenie olbrzymiej formacji geologicznej Marcellus Shale, rozciągającej się przez Pensylwanię, Ohio, Nowy Jork i zachodnią Wirginię, szczelinują i kwasują skały produktywne, zatłaczając trucizny na głębokość pomiędzy 1000 i 3000 metrów -(frakują z amerykańskiego). Patrz wszystkie składniki szczelinowania w formacji Marcellus Shale oraz opis technologii na stronie wstępnej. Pomocna dla wyobrażenia procesu jest też ilustracja procesu Multi Fracced Horizontal Well ("MFHW") czyli Hydraulic Fracturing. W Pensylwanii zostało już udokumentowane kilkadziesiąt przypadków zatrucia -kontaminacji wody pitnej przez chemię i radioaktywność. Firmy takie jak Halliburton i inne wylewały trujący i radioaktywny (- rad 226, po części wydzielający radioaktywny gaz radon) szlam, w ilości 2000 ton na tydzień na wysypiska śmieci miasta Nowy Jork. ( 21, 27, 31, 33).

Tabela 2 (33)

Texas, godzina drogi od Dallas: duże domy na tle pięknego krajobrazu. Większość chce sprzedawać swoje domy i uciekać. Wszędzie widać szyldy z napisem DOM NA SPRZEDAŻ. Ale kupców nie ma! Powodem jest gorączka gazowa. Halliburton znalazł w tych obszarach nowe złoża gazu w łupkach. Za dwa dni przyjadą czerwone ciężarówki Halliburtona i zaczną frakować. Coraz więcej gmin i miasteczek w USA decyduje się na okresowe wstrzymania (moratoria) dla nowych odwiertów oraz całkowity zakaz działalności wydobywania gazu z łupków.(widea)

Najgłośniejszymi przypadkami to zakaz w listopadzie 2010 metody Hydraulic Fracturing przez radę miasta Pittsburgh. Rada miasta przegłosowała też prawo każdego mieszkańca do czystej wody pitnej oraz do nieskażonej przyrody. Licznie reprezentowane jest w internecie aktualne moratorium w stanie New York. Parlament stanu New York zakazał w grudniu 2010 wszelkiego rodzaju wierceń w połączeniu ze szczelinowaniem chemicznym skał. Moratorium miało trwać do 15 maja 2011.

Kupiony przez koncerny Gubernator Nowego Jorku David A. Paterson nie podpisał przegłosowanego przez większość parlamentarną moratorium, założył swoje veto. Tłumaczy, że ludzie utracą pracę, a pracy Urząd Środowiska nie może zakazać.. Guberantor Paterson w swoim rozporządzeniu zabronił do czerwca 2011 wiercenia poziomego w połączeniu z chemicznym szczelinowaniem skał. (12)

Dla firm wiertniczych warunek gubernatora Patersona nie jest problemem. Wiercenie w poziomie zabronione.. to wiercą firmy teraz pionowo i ukośnie. Ukośna metoda wiercenia pozwala na wydobywanie gazu nawet pod ścisłymi rezerwatami przyrody.

Na przykład: jeżeli są złoża gazu pod Ścisłym Rezerwatem Puszczy Białowieskiej to i tak nie będzie można tam nigdy wiercić - ale

1. można wykupić licencję w pobliżu rezerwatu
2. można dodatkowo kupić na wszelki wypadek politykę dla odwiertów i "ministra ochrony środowiska "- w skrócie MOŚA..
3. wtedy można wiercić z odległości 3 km od granicy rezerwatu UKOŚNIE.
4. Jak się firma do gazu pod ścisłym rezerwatem doryje to o torze odwiertu nie musi nikogo z zewnątrz informować.
5. Przez MOŚA kontrole będą zabronione - co firma robi i gdzie ma prawo wiercić będzie dla biernych Polaków tajemnicą.
6. O możliwości wiercenia ukośnego gminni kontrolerzy - jak takich wprowadzą - dowiedzą się dopiero wtedy, jak przeczytają teksty ze strony iddd.de
7. Bagatelizowanie przez firmy wiertnicze skutków zatrucia gleby wody i powietrza jest już prawie na poziomie dezinformacji mafii telefonii komórkowej. To znaczy znajdzie się wystarczająca liczba chciwej hołoty z tytułami naukowymi, która takie kłamstwa poprze.

Technologia wydobycia gazu z łupków zatruwa wody w Polsce.

26.11.2010

Artykuł przeniesiony na stronę
http://iddd.de/stareFracingPL.html#sce

W raporcie
dla Komisji Europejskiej z zakresu Dyrektywy 94/22/WE z dnia 30 maja 1994r. w sprawie warunków przyznawania i korzystania z koncesji na poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów (11) widać, że wykorzystanie polskich złóż naturalnych zaplanowano już w pierwszej fazie przystąpienia do EU, na początku lat 90-tych. Raport (11) z roku 2006 jest ofertą wyprzedaży polskich bogactw naturalnych.

Raport (11) z 2006 roku dla Komisji Europejskiej mówi w punkcie 1 o warunkach koncesji wyjątkowej:

Złoża kopalin nie stanowiące części składowych nieruchomości gruntowej są własnością Skarbu Państwa. Minister Środowiska, w imieniu Skarbu Państwa rozporządza prawem do tych złóż poprzez ustanowienie użytkowania górniczego. Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947, z późn. zm.), udostępnianie obszarów dla poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania gazu ziemnego, ropy naftowej i jej naturalnych pochodnych oraz metanu z węgla kamiennego odbywa się w drodze przetargu na nabycie prawa użytkowania górniczego. Zwycięzca przetargu występuje z wnioskiem o koncesję na poszukiwanie, rozpoznawanie lub wydobywanie kopaliny. Wyjątek stanowi ustanowienie użytkowania górniczego dla podmiotu, który rozpoznał i udokumentował złoże. Podmiot taki może, w ciągu dwóch lat od dnia pisemnego zawiadomienia o przyjęciu przez Ministra Środowiska dokumentacji geologicznej, żądać ustanowienia na jego rzecz użytkowania górniczego w celu wydobywania węglowodorów

1) wykaz obszarów, w których taki tryb można zastosować został podany do publicznej wiadomości oraz opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

2) obszar objęty projektowanym użytkowaniem górniczym był w przeszłości przedmiotem przetargu, który nie zakończył się ustanowieniem użytkowania górniczego.

W związku z art. 11 ust. 2a pkt. 1) 7 października 2005 roku przekazano do Komisji Europejskiej wykaz obszarów, w których użytkowanie górnicze może zostać ustanowione w trybie bezprzetargowym z prośbą o opublikowanie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. W dniu 26 kwietnia 2006 roku Komisja Europejska opublikowała w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej "Komunikat Rządu Rzeczypospolitej Polskiej dotyczący Dyrektywy 94/22/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie warunków przyznawania i korzystania z koncesji na poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów oraz Kompetentnych Organów Władzy określonych na podstawie art. 10 Dyrektywy 94/22/EC" (Dz. U. C 98 z 26.4.2006, str. 22-24). Publikacja tego materiału oznacza, iż od 26 kwietnia 2006 roku Minister Środowiska, jako organ koncesyjny, może na określonych przez niego obszarach ustanawiać użytkowanie górnicze dla poszukiwania i rozpoznawania złóż gazu ziemnego, ropy naftowej i jej naturalnych pochodnych oraz metanu z pokładów.

Niewiarygodne wytłumaczenia profesora Mariusza-Orion Jędryska i aktualnego Ministerstwa Środowiska z ministrem profesorem Andrzejem Kraszewskim na czele.

26. 01. 2011
Krzysztof Puzyna

Czyli wszyscy kłamią - PIS nie jest alternatywą dla rządów PO

Doradcą Ministra Środowiska i prywatnego właściciela 170 ha. lasów, profesora Szyszko ( jest za energią jądrową, a nawet przeciw) w rozdawaniu zagranicznym firmom, a przede wszystkim amerykańskim, angielskim i niemieckim inwestorom koncesji na odwierty próbne, był główny geolog Mariusz-Orion Jędrysek.

On się do tego przyznaje ("Po objęciu stanowiska wiceministra środowiska i głównego geologa kraju w rządzie PiS stałem się inicjatorem poszukiwań złóż niekonwencjonalnych gazu, w tym szczególnie gazu łupkowego. Inwestorom z USA wydałem pierwsze koncesje na poszukiwanie."-porównaj (14)), ale to nie jest cała prawda.

Gdyby chłopi wiedzieli, że ceny 1 km² koncesji na odwierty próbne w przetargu wahały się pomiędzy 203 a 750 PLN (18) to by też takie koncesje powykupywali- choćby dla spekulacji. Ale ich - właścicieli gruntów nie pytano, pomimo, że powinni mieć oni pierwszeństwo w kupnie koncesji za grosze.

Za to zadbał Jędrysek i jego następcy z PO. Ciekawe ile prowizji oni z tego dostali - oddając najlepsze - zbadane i rozpoznane od lat złoża gazu w obce ręce. Jędrysek wolał oddać Amerykanom prawo do odwiertów próbnych za darmo - bo co to jest 50 dolarów za 1 km² dla firm zachodnich.

Osądzaj ludzi po tym co faktycznie zrobili dla Polski.

Według raportu dla Komisji Europejskiej 2007 sprzedano zachodnim podmiotom do 31 grudnia 2006 roku

Amerykanom z Nevady - firma FX Energy Poland Sp. z o.o 10 koncesji na poszukiwanie i rozpoznanie oraz jedną koncesję łączną na wydobywanie gazu ziemnego. (11; str. 4,5),
Niemcom z Hamburga, firma RWE Dea Polska Sp. z o.o; 13 koncesji łącznych na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie ropy naftowej i gazu ziemnego i 2 na poszukiwanie i rozpoznanie,
Angielsko-Szwajcarskim spekulantom, firma Energia Zachód Sp. z o.o. 2 koncesje na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego.
W sumie to 28 koncesji w tym 14 na wydobywanie gazu ziemnego..

KŁAMSTWA:

porównaj poniżej, (19)- Kraszewski, Minister Środowiska: (...) "Koncesje te nie uprawniają do wydobywania gazu (!),"
porównaj (14) - Jędrysek: (...) Do połowy listopada 2007 r. wydałem 11 koncesji kilku podmiotom. Planowałem, że po wydaniu około 15-20 koncesji (maksymalnie 20 proc. perspektywicznych obszarów koncesyjnych) ich wydawanie będzie wstrzymane w oczekiwaniu na raporty dokumentacji geologicznych od inwestorów. Prosta zasada: dajemy aportem potencjalne złoża komuś, kto ma technologie, ponosi ryzyko i nakłady, a otrzymujemy wiedzę, której dziś nie możemy zdobyć sami. Jeśli gaz by był, to w oparciu o zyski z jego eksploatacji i ewentualne pożyczki na poczet przyszłego wydobycia miały być prowadzone poszukiwania przy pomocy polskich firm, które współpracując z rodzimymi naukowcami, byłyby w stanie opracować technologie wydobycia gazu z łupków.(...)

Porównaj Jędryska list do mnie:
"Mariusz-Orion Jędrysek, morion@ing.uni.wroc.pl 2. März 2011 10:55
... Nie wiem też, w którym miejscu kłamalem - mogę nie wiedzieć i nieświadomie nie mówić prawdy - kłamstwo jest świadome. Nie jest wstydem nie wiedzieć - ale wstydem jest nie chcieć wiedzieć szczególnie z lenistwa lub wygody. Nie ma to oczywiscie znaczenia merytorycznego w zakresie gazu czy geotermii i z tego co widzę w wielkiej częsci się z Panem zgadzam, a w całości informacje są dla mnie cenne. Ogromnie dziękuje i liczę na więcej.
Serdecznie pozdrawiam
Prof. zw. dr hab. Mariusz-Orion Jędrysek"

Poniżej cytuję za "Naszym Dziennikiem" (14) jego list otwarty w całości, by nie mówiono, że wyrywam jego wypowiedzi z kontekstu.

Moim zdaniem:

zwrot Jędryska ".... której dziś nie możemy zdobyć sami. Jeśli gaz by był,..."
sugeruje niewiedzę jego i polskiej geologii o położeniach złóż gazu... przez to staje się jego sugestia dla słuchaczy Radia Maryja wyrafinowanym kłamstwem:
atlasy geotermalne (22) , oraz strona firmy Aurelian (26) pokazuje np.:, że złoża i zasoby gazu w Siekierkach rozpoznane są od 30 lat.

Z tej samej strony wynika, że wiercenie poziome i szczelinowanie firma angielska Aurelian właściciel m.in. firmy Energia Sp. Zachód zleciła firmie Nafta Piła Sp. z.o.o., czyli jakieś "know how" po stronie polskiej przynajmniej w obsłudze instalacji do wiercenia poziomego i szczelinowania musi istnieć.

Moim zdaniem:
Anglicy zlecają robotę i kasują zyski z polskiego gazu. Ale ten skarb gazowy należy do nas ! To Polacy złoża gazu za nasze pieniądze z ciężkich podatków rozpoznali, polskie firmy gaz wydobywają, a zysk z gazu ma pójść na giełdę w łapy spekulantów i do angielskiego Aurelian, ExxonMobil, ConocoPhilips/Lane Energy, RWE, itd. To zdrada interesów Polski ! Takie rozwiązanie przywiózł Jędrysek ze swojego krótkiego pobytu na uczelni w Minnesota, USA. Takie rozwiązanie szkodzi Polsce - w interesie zagranicznych firm. To fakt ! Jędrysek zrobił robotę dla Amerykanów i Niemców, ale nie dla Polski.

Z listu otwartego (13) profesora Jędryska:

" Nie zabezpiecza tej kontroli również Art. 28. 2. (Jeżeli przemawia za tym szczególnie ważny interes państwa lub szczególnie ważny interes publiczny, związany w szczególności z ochroną środowiska lub gospodarką kraju, koncesja może zostać udzielona pod warunkiem ustanowienia zabezpieczenia roszczeń mogących powstać wskutek wykonywania objętej nią działalności) ani też Art. 36. 1. (Jeżeli nie sprzeciwia się temu interes publiczny, w szczególności związany z ochroną środowiska, w tym z racjonalną gospodarką złożami kopalin, za zgodą przedsiębiorcy, któremu została udzielona koncesja, organ koncesyjny przenosi, w drodze decyzji, koncesję na rzecz podmiotu...).

Z powyższego widać, że zapisy, chroniące faktyczną własność Skarbu Państwa, są ograniczone. Oznacza to, że długotrwałe przejęcie przez dowolne podmioty gospodarcze prawa do gospodarki strukturami geologicznymi w Polsce jest stosunkowo łatwe, a przy tym sama ich eksploatacja przez te podmioty nie daje istotnych zysków Skarbowi Państwa.

Jedynymi bowiem istotnymi, faktycznymi i specyficznymi obciążeniami, bezpośrednio wynikającymi z wydobywania kopalin są opłaty eksploatacyjne. Są one bardzo niskie, w skali Polski- rzędu kilkuset mln. zł rocznie."

A tu fragmenty z roku 2006, raportu do UE (11) pisanego przez Jędryska, z którego wynika, że jak Szyszko sprzedawał, to mu prawo dostosowane do UE nie przeszkadzało w rozdawaniu polskich bogactw:
(...)
Na podstawie art. 9 Dyrektywy 94/22/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994r. w sprawie warunków przyznawania i korzystania z koncesji na poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów (Dz. U. L 164 z 30.6.1994, str. 3-8) organ koncesyjny zobowiązany jest do przedstawienia Komisji Europejskiej oraz do opublikowania rocznego raportu dotyczącego koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie lub wydobywanie węglowodorów. (...)
(...)
W związku z art. 11 ust. 2a pkt. 1) 7 października 2005 roku przekazano do Komisji Europejskiej wykaz obszarów, w których użytkowanie górnicze może zostać ustanowione w trybie bezprzetargowym z prośbą o opublikowanie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
(...)
Zwycięzca przetargu występuje z wnioskiem o koncesję na poszukiwanie, rozpoznawanie lub wydobywanie kopaliny. Wyjątek stanowi ustanowienie użytkowania górniczego dla podmiotu, który rozpoznał i udokumentował złoże. Podmiot taki może, w ciągu dwóch lat od dnia pisemnego zawiadomienia o przyjęciu przez Ministra Środowiska dokumentacji geologicznej, żądać ustanowienia na jego rzecz użytkowania górniczego w celu wydobywania węglowodorów w trybie bezprzetargowym.(...)

Moim zdaniem: W raporcie (11) dla Komisji Europejskiej z zakresu Dyrektywy 94/22/WE z dnia 30 maja 1994r. w sprawie warunków przyznawania i korzystania z koncesji na poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów widać, że wykorzystanie polskich złóż naturalnych zaplanowano już w pierwszej fazie przystąpienia do EU, na początku lat 90-tych. Raport Jędryska do UE (11) z roku 2006 jest ofertą wyprzedaży polskich bogactw naturalnych.

Polacy nie mają technologii poszukiwania gazu z łupków?, Niemcy wydobywają metodą hydraulic fracturing od lat 30. Amerykanie w Niemczech od lat 15. To są fakty. Ważną technologię, taką jak np. kreta z lat 70-tych rozwija się w Polsce, lub kupuje się na wymianę - np. za gaz, za węgiel lub kupuje się na raty, ewentualnie robi się umowę leasingową lub jak skutecznie demonstrują całemu światu wcześniejszy plagiatorzy, a aktualne olbrzymy gospodarcze Chińczycy i Japończycy - "kopiuje się" technologie zachodnie. Od czego jest wywiad gospodarczy?

Z projektu firmy brytyjskiej Aurelian w rejonie Poznań - Siekierki wynika, że odwierty robi polska firma Nafta - Piła, znaczy wystarczyłoby zaciągnąć pożyczki i wypożyczyć sprzęt oraz kasować dla skarbu państwa. Na takich zasadach jak w Polsce mają obce firmy przywłaszczać sobie polskie skarby naturalne, wydobywa angielsko-amerykański Shell ropę w Nigerii. Społeczeństwo Nigerii oprócz kupionych przez Shella polityków nic z tego nie ma. Pozorna kontrola szkód na środowisku w Nigerii jest podobna do raportu np. o projekcie w Siekierkach - anonimowe firmy mające gdzie w Polsce przeprowadzać utylizację trucizn, nieznane miejsca wywozu skażonej wody, nie podane zużycie wody głębinowej dla procesu szczelinowania, nie podane w raporcie ale przecież zaplanowane ilości otworów próbnych, oraz zamierzone ilości wielokrotnego szczelinowania, dane w raporcie jakby był napisany dla złoża gazu konwencjonalnego itd.

Pan Jędrysek pisze, że odwierty mogą służyć do wtłaczania w nie dwutlenku węgla. Firmy amerykańskie odpompowują maksymalnie tylko 30 procent płuczyn z próbnych nieopłacalnych odwiertów - patrz wypowiedź rzecznika firmy ExxonMobil, 70 procent lub więcej trującego szlamu wypełnia porzucane odwierty, to znaczy na CO₂ nie ma tam dużo miejsca. On sugeruje niewykształconym owieczkom, niewinnym słuchaczom Radia Maryja: nic jak wtłaczać CO₂ i zarabiać. Nie ma specjalista z branży naprawdę żadnych wątpliwości, robić z trujących otworów wieczne składowiska dla CO2 ?

Hiszpańska technologia! 1 litr benzyny w 1/2 godziny W południowej Hiszpanii zaplanowano na 50 km2 pierwszą produkcję benzyny z alg, CO2 i słońca.

Przecież istnieje tylko międzynarodowa koncepcja-widmo koncernów, ale nawet Niemcy jeszcze nie sprawdzili w długoletnich badaniach jakie są skutki negatywne takiej koncepcji, czy zamknięcia w ogóle będą funkcjonować i jak długo. Kto będzie odpowiedzialny za ewentualne szkody. A co się stanie,jak eksperyment z produkcją benzyny przy pomocy alg i dwutlenku węgla okaże się opłacalny i CO2 stanie się surowcem produkcyjnym, a nie odpadem? Albo zmieni się polityka i trzeba będzie nie do odwiertów, ale do wyziębionej atmosfery wtłaczać z powrotem dwutlenek węgla. Jak jest z otwieraniem takich odwiertów? Takie pytanie powinien stawiać profesor w radiu, a nie ile się na jakimś świństwie pod niemieckie dyktando, niemieckiej gry "walki o klimat" zarobi. Czyżby ten profesor chciał zarobić na koszt ludności na niemieckich eksperymentach z wtłaczaniem CO₂?

Niemcy szukają aktualnie dla swoich eksperymentów odwiertów - gdyż ludność już jest nastawiona ekstremalnie negatywnie do nowych "wiecznych" składowisk i eksperymentów z wtłaczaniem CO₂. Jeśli jednak dla zarobienia na dziurach w ziemi, firmy mają zamiar wypompowywać z odwiertu całość 20 milionów litrów trujących płuczyn na powierzchnię to ja się pytam, gdzie taka firma wyleje 20 milionów litrów trucizn? - w dorzecze Bzury i Słudwi? nie troszcząc się o tereny chronione Naturą 2000? - jak wskazują wypowiedzi petycji do sejmu "Protest przeciw - Naturze 2000 -, składowaniu CO₂, wydobyciu gazu łupkowego", petycje.pl/petycjePodglad.php?petycjeid=6684. z 15 lutego 2011 roku.

Taka myśl mu z pewnością przyszła, tu są jej ślady: "...potencjalna blokada geotermii", ale Prof. Jędrysek tej myśli nigdzie w artykule nie rozwija. Dlatego jest prof. Jędrysek dla mnie niewiarygodny.

Zaczynam przez to wątpić jak to jest z jego tytułami doktora i habilitacją - (uważam trzeba by wygóglować teksty jego pracy doktorskiej i może habilitacji i sprawdzić na plagiaty przede wszystkim ze źródłami ruskimi i angielskimi).

Firmy amerykańskie od lat, wykupują koncesje na poszukiwanie gazu z łupków w wielu krajach na raz. To długoterminowa strategia amerykańskiego imperializmu. Ideę "ratowania demokracji" poprzez dalszą wyprzedaż polskich zasobów narodowych "sprezentowali mu jako pierwsi "amerykańscy inwestorzy" wyspecjalizowani w "ratowaniu prawdziwej demokracji" w Jugosławii, w Serbii, w Kosowie, Iraku, Afganistanie, Egipcie, Libii itd.

Na kongresach geologicznych, na stronach narodowych, można znaleźć identyczne powiedzonka: ..."pod Paryżem znajdują się największe złoża gazu w Europie"(30) - wypowiedź na strona angielskich -"Polska ma być drugim Kuwejtem"..,"można powiedzieć, że Niemcy będą nowym Katarem" - wypowiedź geologa Briana Horsfield o zasobach niemieckich (7). Dla czytelników bez wiedzy specjalnej - w NRF mają się znajdować skromne złoża gazu w łupkach w dwóch Landach NRW (Nordrhein-Westfalen) i Dolnej Saksonii.

Ze strony PO i MŚ ze względu na podany raport 2007 dla UE (11), który MŚ zdjęło ze strony www i o którym nie mówi też Prof. Mariusz-Orion Jędrysek oraz informacji ze strony firmy Aurelian (położenie złóż gazu znane od lat 80-ych) (26) nieprawdą są odpowiednie teksty MŚ jak np.: - Ministerstwo Środowiska przedstawia wyjaśnienia do artykułu Małgorzaty Goss pt. "Złoża gazu jak stragan z pietruszką", który ukazał się 26 maja 2010 r. w gazecie Nasz Dziennik -(19)

(...) Koncesje te nie uprawniają do wydobywania gazu (!), który tak naprawdę nie został jeszcze odkryty i trudno w tej chwili o jakiekolwiek wiarygodne szacunki dotyczące wielkości potencjalnych złóż oraz opłacalności ich eksploatacji. Ten, kto podejmuje ryzyko poszukiwań geologicznych i związane z tym koszty operacyjne, nie ma żadnej gwarancji odkrycia nowych złóż. Koszty specjalistycznych prac poszukiwawczych sięgają setek milionów złotych i będą ponoszone jedynie przez zainteresowane podmioty i na ich własną odpowiedzialność. Skarb Państwa natomiast nie płaci za te badania ani nie ponosi ich ryzyka. O ile zaś dojdzie do odkrycia takich złóż, ich właścicielem nadal będzie Skarb Państwa. 
(...)
Żaden przepis projektowanej ustawy nie przewiduje, że przedsiębiorca poszukujący gazu łupkowego będzie mógł eksploatować ewentualnie odkryte złoże bez koncesji wydobywczej, na podstawie posiadanej koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie.
Nie jest również prawdą, że projektowana ustawa nie zabezpiecza polskich interesów związanych z eksploatacją złóż. Taka ocena może wynikać z błędnej interpretacji zarówno aktualnie obowiązujących, jak i projektowanych rozwiązań. Projektowane regulacje nie uszczuplają własności Skarbu Państwa w zakresie przysługującym mu do złóż kopalin, ani nie przekazują tej własności innym podmiotom, w tym przedsiębiorcom zagranicznym. (...)

- Moim zdaniem, odnośnie"Koncesje te nie uprawniają do wydobywania gazu" -
jeżeli firma co dostała koncesje na odwierty próbne za (200-750 PLN/Km²) udokumentuje złoże to Ministerstwo Środowiska musi jej dać pozwolenie i dlatego wraz z udzieleniem licencji na odwierty próbne przestaje być faktycznie właścicielem.
Dokumentacja złóż wg źródeł międzynarodowych np. tutaj (26) jest znana od lat 80-ch, można ją ściągnąć z bazy danych polskiego instytutu geologicznego (PIG).

Warunki odwiertów w Polsce mające charakter umowy handlowej zostały ogłoszone w dzienniku UE - raport 2007 (11) i są dalej aktualne. Ponieważ licencje na odwierty próbne sprzedawano wg warunków z 2007 roku, dlatego nawet z nowym prawem górniczym trudno by było wycofać się z ważnego w roku 2007 prawa i ogłoszonych w Unii warunków wydobycia.

Ani PO ani PIS nie są w stanie tego zrobić - dlatego MŚ i Jędrysek - pomocnik profesora Szyszko (PIS) nic nie mogą już zrobić, a sprzedali całą Polskę za darmo ((18) 200-750 PLN/Km²) - patrz mapę koncesji.
Według raportu dla Komisji Europejskiej 2007 (str. 4, 5), , jak już wyżej podałem, sprzedano do 31 grudnia 2006 roku Amerykanom z Nevady - firma FX Energy Poland Sp. z o.o 10 koncesji na poszukiwanie i rozpoznanie oraz jedną koncesję łączną na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie ropy naftowej i gazu ziemnego (faza poszukiwawczo-rozpoznawcza).(11), Niemcom z Hamburga, firma RWE Dea Polska Sp. z o.o; 13 koncesji łącznych na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie ropy naftowej i gazu ziemnego i 2 na poszukiwanie i rozpoznanie, Angielsko-Szwajcarskim spekulantom, firma Energia Zachód Sp. z o.o. 2 koncesje na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. W sumie to 28 koncesji.

- Moim zdaniem to duże kłamstwo rządu PO, Ministra Środowiska, a także pełnomocnika wcześniejszego rządu PIS profesora Jędryska utrzymywać, że nie sprzedawali koncesji na wydobycie gazu obcym firmom. To działanie - było zamierzone - inaczej by nie rozgłaszano po całym świecie, że złoża gazu są udokumentowane! - (26)

patrz cytat z raportu (11)

(...) Zwycięzca przetargu występuje z wnioskiem o koncesję na poszukiwanie, rozpoznawanie lub wydobywanie kopaliny. Wyjątek stanowi ustanowienie użytkowania górniczego dla podmiotu, który rozpoznał i udokumentował złoże. Podmiot taki może, w ciągu dwóch lat od dnia pisemnego zawiadomienia o przyjęciu przez Ministra Środowiska dokumentacji geologicznej, żądać ustanowienia na jego rzecz użytkowania górniczego w celu wydobywania węglowodorów w trybie bezprzetargowym.(...)

- Moim zdaniem nieprawdziwa jest aktualnie na stronach Ministerstwa Środowiska wypowiedź odnośnie decyzji środowiskowej z (19)"Warto przy tym wspomnieć, że przed złożeniem wniosku o koncesję na wydobywanie kopaliny przedsiębiorca jest zobowiązany do uzyskania tzw. "decyzji środowiskowej" (o środowiskowych uwarunkowaniach), która jest dowodem przeprowadzenia oceny wpływu przedsięwzięcia (w tym przypadku wydobywania niekonwencjonalnego złoża gazu ziemnego) na środowisko."

Porównaj Utajnienie lokalizacji, Raport Siekierki oraz fakty z Niemiec i USA.

Raporty oddziaływania na środowisko bez sprawdzonych istotnych informacji dotyczących procesu technologicznego
- gdzie firmy faktycznie wiercą
- ile odwiertów i na jaką głębokość
- ile faktycznie trucizn wtłaczają w jeden odwiert podczas wielokrotnego(do 18 razy, patrz 6) szczelinowania
- jaka firma i gdzie wywozi skażone płuczki.
- ile przy tym niszczą wody pitnej
są raportami pozornymi (jak Raport Siekierki). Służą one tylko jako fałszywe podkładki, bez prawdziwych danych.

Metoda szczelinowania koktajlem wody z truciznami, jest technologią niszczącą zasoby wód podziemnych, w tym wód gruntowych, głębinowych i geotermalnych. Ona powinna być w Polsce bez wyjątków zabroniona.

Ratunkiem przed zatruciem wód podziemnych w Polsce staną się narzędzia polityczne ustroju Demokracji Bezpośredniej (DB) i zmiana ustroju z Demokracji Parlamentarnej na ustrój DB

Naród Polski w wyniku referendów ludowych
nie uzna dewastacji zasobów wodnych i
wymuszonych "międzynarodowych umów."

List Prof. Mariusza-Oriona Jędryska z "Nasz Dziennik" (14)

Prywatyzacja Lasów ma swoje drugie dno. Potencjalni kupcy zarobią w przyszłości na możliwości pochłaniania przez nie dwutlenku węgla

Jest interes do zrobienia

Prof. Mariusz-Orion Jędrysek

Jakie motywy stoją za rządowymi planami prywatyzacji Lasów? Być może fakt, że mają one ogromne możliwości pochłaniania CO2, a to oznacza dla ich właścicieli potencjalne zyski. Jeśli nie teraz, to w przyszłości. Podobnie miąższe warstwy łupków, w których wykonano szczelinowanie i z których pozyskiwany jest gaz, stają się potężnym zbiornikiem na CO2.

Torowanie przez rząd Platformy Obywatelskiej drogi do prywatyzacji Lasów rodzi wiele pytań, na czele z głównym: w jakim celu? Boleć oczywiście będzie ewentualnie to, że zwykłe wchodzenie do lasu, zbieranie grzybów czy jagód będzie praktycznie niemożliwe. No, ale nie o to chyba chodzi w prywatyzacji Lasów. Jaki jest więc prawdziwy cel prywatyzacji - trudno też uwierzyć, że chodzi jedynie o wpływy z prywatyzacji, choć o to zapewne także. O co więc chodzi?

Skrajnie odległą sprawą w kontekście planów prywatyzacji Lasów wydają się koncesje na gaz łupkowy. Po objęciu stanowiska wiceministra środowiska i głównego geologa kraju w rządzie PiS stałem się inicjatorem poszukiwań złóż niekonwencjonalnych gazu, w tym szczególnie gazu łupkowego. Inwestorom z USA wydałem pierwsze koncesje na poszukiwanie. Żadna polska firma nie chciała podjąć się tego zadania, gdyż wtedy sprawa wydawała się mało wiarygodna. Nie winiłbym nikogo w PGNiG, jako że wówczas wiązało się to ze zbyt dużym ryzykiem i kosztami. Do połowy listopada 2007 r. wydałem 11 koncesji kilku podmiotom. Planowałem, że po wydaniu około 15-20 koncesji (maksymalnie 20 proc. perspektywicznych obszarów koncesyjnych) ich wydawanie będzie wstrzymane w oczekiwaniu na raporty dokumentacji geologicznych od inwestorów. Prosta zasada: dajemy aportem potencjalne złoża komuś, kto ma technologie, ponosi ryzyko i nakłady, a otrzymujemy wiedzę, której dziś nie możemy zdobyć sami. Jeśli gaz by był, to w oparciu o zyski z jego eksploatacji i ewentualne pożyczki na poczet przyszłego wydobycia miały być prowadzone poszukiwania przy pomocy polskich firm, które współpracując z rodzimymi naukowcami, byłyby w stanie opracować technologie wydobycia gazu z łupków. Tu właśnie zaczynają pojawiać się zbieżności pomiędzy lasami a łupkami. Zarówno lasy, jak i przestrzenie powstałe po rozszczelnieniu łupków i wydobyciu gazu mają zdolność pochłaniania CO2.

Wszystkie instalacje wybudowane na potrzeby związane z poszukiwaniami, rozpoznawaniem, dokumentowaniem, eksploatacją już są (bardzo wiele otworów, szczelność górotworu jest pewna, rurociągi itd.). Nic, tylko zatłaczać i zarabiać, tym bardziej że CO2 do wypychania gazu z łupków może się przydać. Implikowane koszty beztroskiego udzielenia koncesji mogą być fatalne (oddanie praktycznie za darmo informacji geologicznej o wartości księgowej miliardów złotych, potencjalna blokada geotermii) itd. Tego interesu narodowego powinna pilnować służba geologiczna, ale tej w Polsce nie ma.

Zważywszy na powyższe, przestaje dziwić zainteresowanie koncesjami na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż gazu łupkowego - nawet jeśli gazu nie będzie zbyt dużo. Ale skąd łatwość ich wydawania? Koncesja na zatłaczanie to sprawa prosta - takie mamy Prawo geologiczne i górnicze (a przygotowywane jest znacznie gorsze). Groźny jest fakt, że w szybkim tempie przyznano koncesje na niemal wszystkie potencjalnie perspektywiczne obszary koncesyjne - praktycznie za darmo (sic!).

Widać więc jasno, że scenariusz łączenia lasów i łupków może mieć wspólny mianownik - właśnie CO2. Może to tylko zbieżność? Ale może nie chodzi o małe łupki z lasów, tylko o prawdziwe wielkie łupy i z lasów, i z łupków razem? Może nie mam podstaw do rozważania tak spiskowych teorii? W takim razie proszę o konkrety i prawdę. Każdy ma prawo kojarzyć fakty, bazując na wiedzy, jaką posiada, i ma prawo dzielić się wnioskami, co niniejszym czynię.

Niewątpliwie handel emisjami i sekwestracja CO2 to potencjalne źródło ogromnych zysków, które mogą mieć albo państwo polskie, albo faktyczni właściciele Lasów i dysponenci struktur geologicznych, nad którymi rzeczywiste władztwo tak łatwo państwo oddaje.

Niepokoi fakt przyspieszenia prac w Sejmie nad tworzeniem potencjalnej ścieżki prywatyzacji Lasów. Czy to po to, aby nie zdążono z trwającym właśnie zbieraniem podpisów wnioskujących o referendum w tej sprawie (patrz: ekorozwoj.pl )?

Blisko pół roku temu wysłałem do pana premiera Donalda Tuska list otwarty m.in. w sprawie gazu łupkowego, projektu Prawa geologicznego i górniczego i sekwestracji CO2 (patrz: morion.ing.uni.wroc.pl ) - dostałem odpowiedź informującą, że list przesłano zgodnie z kompetencjami. Czy list ciągle krąży i szuka kompetencji w ekipie rządzącej? Wysłałem to pismo także do wszystkich ogólnopolskich wielkonakładowych dzienników i tygodników. Część listu opublikował tylko "Nasz Dziennik". Cóż zrobić - tylko gorzko żartować, pytając: kto zarobi na boku, żonglując sprawami CO2 - bo, że lasy i łupki razem mogą pozwolić nieznanym dziś inwestorom, a nie państwu polskiemu, zarobić na handlu emisjami, wydaje się całkiem prawdopodobne.

Autor jest kierownikiem Zakładu Geologii Stosowanej i Geochemii, dyrektorem Międzywydziałowego Studium Ochrony Środowiska Uniwersytetu Wrocławskiego oraz dyrektorem Wrocławskiego Ośrodka Regionalnej Wspólnoty Implementacji Innowacji w Klimatycznym KIC EIT (Wspólnota Wiedzy i Innowacji w Europejskim Instytucie Innowacji i Technologii), członkiem stowarzyszenia Ekorozwój.

Prof. zw. dr hab. Mariusz-Orion Jędrysek,
Kier. Prac. i Zakładu,
Pracownia Geologii Izotopowej i Geoekologii, Zakład Geologii Stosowanej i Geochemii,
Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Wrocławski, ul. Cybulskiego 30, 50-205 Wrocław,
tel./fax0-71-3288924, e-mail:morion@ing.uni.wroc.pl, http://www.morion.ing.uni.wroc.pl

1. Uczmy się z błędów popełnionych przez administrację Busha juniora w USA. Nie trzeba własnej szkody by reagować i zapobiec katastrofie ekologicznej w skali całej Polski. Raz w życiu niech Polacy będą mądrzejsi przed szkodą!
   
   
2. Setki odwiertów próbnych w skałach ilastych (w łupkach) spowoduje trwałe zatrucie wody gruntowej i pitnej na dużych obszarach Polski. One będą dla polskiej ziemi bardziej toksyczne niż kiedykolwiek były ruskie bazy wojskowe.
   
   
3. Ludność powinna dążyć do natychmiastowej samoobrony środowiska swojego zamieszkania.
   a.- Ludzie z okolic odwiertu próbnego (skorumpowani i nieudolni inspektorzy SANEPIDu się nie nadają) muszą wspólnie nadzorować aby firmy zużytego płynu technologicznego nie wylewały do okolicznej ziemi. Uwzględniając korupcję i nieodpowiedzialność pracowników firm wiertniczych istnieje bardzo wysokie prawdopodobieństwo trwałego skażenia żył wodnych toksycznymi ilościami mieszanin technologicznych.
   
   b.- Koszty prywatnych analiz wody powinny być mieszkańcom zwracane.
   
   c.- Mieszkańcy, którzy się na odwierty zgadzają lub są zmuszeni do ich tolerowania, jeśli chcą ochronić swoje tereny przed trwałą degradacją, muszą wypracować sobie system kontroli utylizacji zatrutej wody z odwiertów. Ludzie powinni instalować systemy nadzoru wideo, uzbroić się i bronić swoich wód gruntowych i żył wodnych.
   
   
4. Miejsca utylizacji odpadów płynnych dla każdego odwiertu, adresy i nazwy odpowiedzialnych za konkretne odwierty firm zajmujących się unieszkodliwianiem odpadów, powinny być podawane w internecie, na stronie Ministerstwa Ochrony Środowiska. Minister Środowiska powinien publikować wszystkie raporty o środowiskowych uwarunkowaniach i to dla każdego odwiertu z podanymi przeze mnie poprawkami do raportu dla Siekierek na stronie ministerstwa.
   
   
5. Kary za skażenie wody gruntowej i pitnej w okolicach geologicznych odwiertu powinna kosztować odpowiedzialne za poszukiwanie gazu firmy miliony Euro. Tylko że odpowiedzialność za szkody, nie jest wyjaśniona -ubezpieczalnie, ale jakie? właściciele, czy inwestorzy?
   
   
6. Potrzebna jest bardzo dokładna ustawa "o dodatkach technologicznych" z zakazem stosowania szczególnie trujących wodę pitną substancji jak 5-Chlor-2-methyl-2H-isothiazol-3-on.
   a.- Szczególną kontrolą powinny być objęte dodatki do płuczyn bez nazw.
   
   
7. Metoda hydraulic fracturing (szczelinowanie skał przy pomocy płuczki- mieszaniny agresywnej chemii z wodą) stosowana przy poszukiwaniach złóż gazu w łupkach jest w swoich skutkach dywersją gospodarczą i powinna być zabroniona
   
   
8. Do polskich władz geologicznych, do HSR, do MŚ - jeśli np. firma Aurelian chce najpierw wiercić w okolicach Poznania na głębokość 100 metrów to ten fakt jest oczywistym zagrożeniem dla zasobów wody pitnej nie tylko dla potrzeb Poznania. W raportach oddziaływania na środowisko powinny być dokładnie zamieszczone w systemie 3D głębokości szczelinowania skał, porównanie z położeniem zbiorników wód podziemnych, prawdziwe położenie i ilość odwiertów, realne chemikalia, realna ich ilość na odwiert i dzień szczelinowania oraz ilości zużywanej w procesie szczelinowania wody.
   
   
9. Brak pomocy ze strony Unii Europejskiej w rozwoju geotermii jest spowodowane agresywnym zamiarem firm zachodnich wypatroszyć Polskę z gazu nie troszcząc się o zatrucie zasobów wód podziemnych i środowiska.
   
   
10. Grupy u władzy pożegnały się z rozwojem technologicznym geotermii na rzecz jej blokady poprzez zatrucie wód geotermalnych. Jest to korzystne dla firm obcych np. Siemensa, których rozwiązania dla geotermii potrzebują jeszcze czasu i nie są dostatecznie rozwinięte. Taka postawa UE i polskich rządów obydwu obozów politycznych PIS i PO jest dywersją gospodarczą na szkodę Polski.
    
    
11. Dywersją gospodarczą jest degradacja środowiska, zniszczenie wód geotermalnych, obniżenie poziomu wód podziemnych, wysuszenie gleby wpływające na wyniki rolnictwa, blokada turystyki.
    
    
12. Władze powinny sprawdzić, czy firmy wiercące za gazem są ubezpieczone przeciwko wyrządzanym szkodom ekologicznym na ziemi, wodzie gruntowej i geotermalnej, na ujęciach wody pitnej, na powietrzu i przede wszystkim przeciwko szkodom wyrządzanym zdrowiu ludzi mieszkających w okolicy oddziaływania odwiertu. Takie ubezpieczenie powinno być dla firm obowiązkowe.(31;33)
    
    
13. Nieracjonalne podanie na tacy polskich złóż gazu do rozgrabienia -tłumaczę olbrzymim wpływem korupcji na decyzje decydentów. Istnieje możliwość olbrzymiego ale eleganckiego oszustwa poprzez przekwalifikowanie złoża gazu konwencjonalnego na kosztowniejsze w eksploatacji złoża gazu niekonwencjonalnego. Kto sprawdza kwalifikacje złóż gazu?
    
    
14. Wszystkie opłaty firm na rzecz skarbu państwa powinny firmy inwestorów udostępnić w internecie dla porównania ich z oświadczeniami podatkowymi. Jest to metoda wykrycia ile poszczególni decydenci podostawali prowizji za reprezentowanie interesów obcych firm. Profesor Jędrysek powinien udostępnić do kontroli swoje zagraniczne konta- szczególnie te z krótkiego pobytu w USA..
    
    
15. Polska powinna natychmiast wycofać pozwolenia na odwierty, przynajmniej wstrzymać je do czasu publikacji prac w USA i komisji francuskiej, czyli do końca czerwca 2011, a odpowiedzialnych za decyzje wpuszczenia i masywne roszczenia firm oskarżyć o zdradę stanu.
    
    
16. Jedyną perspektywą trwałych, skutecznych zmian są zmiany w interesie wszystkich Polaków, a nie kupionych przez skrajnie bogatych obcych jak np. przez Sorosa, grup u władzy. Taki postęp jest możliwy przez ustanowienie i rozwój nowego ustroju politycznego demokracji bezpośredniej.
    
    Tak wam dopomóż Bóg
    Krzysztof Puzyna
    

1. "Środowiskowe aspekty produkcji gazu ziemnego z niekonwencjonalnych złóż", Jan Macuda, Przegląd Geologiczny, vol. 58, nr 3, 2010, 266-270; Jan Macuda, Wydział Wiertnictwa Nafty i Gazu, Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków; macuda@agh.edu.pl
2. "Wykorzystanie metod geostatystycznych i teorii informacji do optymalizacji sieci monitoringu jakości wód podziemnych wokół składowiska odpadów" mgr inż. Małgorzata Kucharek, Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Środowiska
3. "System węglowodorowy z gazem ziemnym w łupkach - północnoamerykańskie doświadczenia i europejskie perspektywy"
   Shale gas hydrocarbon system-North American experience and European potential, Paweł Poprawa, Przegląd Geologiczny, vol. 58, nr 3, 2010, 216-225; Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa; pawel.poprawa@pgi.gov.pl
4. Zestawienie Koncesji Na Poszukiwanie, Rozpoznanie i Wydobywanie Złóż Ropy i Gazu Ziemnego w Polsce
   - wg stanu na dzień 1 listopada 2010 r.
5. http://www.jlcny.org/site/index.php (Film: Shale Gas and America's Future)
   http://www.shaleshock.org
   http://www.catskillmountainkeeper.org
   http://www.un-naturalgas.org
   http://www.toxicstargeting.com
6. http://gaslandthemovie.com/ (Film: Gasland)
7. http://www.wdr.de/tv/monitor//sendungen/2010/1118/wasser.php5
   Gefahr fürs Trinkwasser? Wie internationale Konzerne in Deutschland Erdgas fördern, "Monitor" (WDR), 18. Nov. 2010
8. Konwencja z Aarhus
   wersja rozszerzona
   http://iddd.de/umtsno/bocian/Aarhus/AarhusKonventionPLGr.pdf
   wersja podpisana
   http://iddd.de/umtsno/bocian/Aarhus/AarhusKonventionPL.pdf
9. Głos Pomorza, portal regionalny z 29 czerwca 2010, 19:15
   "Przenieśli gaz na mapie. Mieszkańcy Rekowa chcą wyjaśnień", Piotr Kawałek
   http://www.gp24.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20100629/POWIATLEBORSKI/154963959
10. http://www.rmf24.pl/ekonomia/news-plomien-nadziei-dla-poszukiwan-gazu-lupkowego,nId,313748 Film
11. MINISTERSTWO ŚRODOWISKA, Departament Geologii i Koncesji Geologicznych
    Raport dla Komisji Europejskiej z zakresu Dyrektywy 94/22/WE z dnia 30 maja 1994r. w sprawie warunków przyznawania i korzystania z koncesji na poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów - art. 9 Warszawa, luty 2007, .pdf, 221,3 KB
12. http://green.blogs.nytimes.com/2010/12/11/new-york-governor-vetoes-fracking-bill/
13. http://www.rurociagi.com Nr. 61 RUROCIĄGI, Redaktor Naczelny, Witold Szirin Michałowski
    Wrocław 2010.06.30, Prof. zw. dr hab. Mariusz-Orion Jędrysek
    List otwarty do Premiera RP, Dotyczy: zabezpieczenia praw Rzeczypospolitej Polskiej do swobodnego gospodarowania własnymi strukturami geologicznymi w tym eksploatacji zasobów. http://iddd.de/rys/gazlupkowy/rurociagi61.pdf
    
14. Jest interes do zrobienia, Prof. Mariusz-Orion Jędrysek;
    http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20101125&typ=po&id=po32.txt
15. M. Dakowski, St. Wiąckowski, "O energetyce dla użytkowników oraz sceptyków" Fundacja Odysseum, Warszawa 2005, ISBN 83-86010-14-2; str.166
16. Verseuchung mit Quecksilber durch Exxon,
    http://www.ndr.de/fernsehen/sendungen/markt/markt_deckt_auf/erdgas107.html
17. http://www.efsa.europa.eu/en/scdocs/scdoc/1541.htm
18. Wyniki przetargu na odwierty z 2.08.2007 r. (.pdf, 6,5 MB)
    http://www.mos.gov.pl/g2/big/2009_04/5b81d8c155054d6348b51f406f8b83b9.pdf
19. Ministerstwo Środowiska przedstawia wyjaśnienia do artykułu Małgorzaty Goss pt. "Złoża gazu jak stragan z pietruszką", który ukazał się 26 maja 2010 r. w gazecie Nasz Dziennik
20. Zarys Ekotoksykologii, praca zbiorowa pod redakcją Jacka Namieśnika i Jerzego Jaśkowskiego, Gdańsk 1995, ISBN 83-900154-9-9
21. Scoping Materials for Initial Design of EPA Hydraulic Fracturing Research Study "Potential Relationships Between Hydraulic Fracturing and Drinking Water Resources", March 2010, .pdf, 124 KB
    http://iddd.de/rys/EPAidHydrFracResStudy2010.pdf
    http://www.epa.gov
22. Stowarzyszenie Blogmedia24.pl: Pozyskanie gazu z łupków zagrożeniem ekologicznym dla Polaków ...
    http://blogmedia24.pl/node/41184
23. Ministerstwo Środowiska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Zakład Surowców Energetycznych Agh, Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie Atlas zasobów geotermalnych formacji mezozoicznej na Niżu Polskim Atlas zasobów geotermalnych formacji paleozoicznej na Niżu Polskim pod redakcją Wojciecha Góreckiego, Krakow 2006
    Rozmiar: 89,13MB
    http://www.mos.gov.pl/g2/big/2009_10/623b8f76e4214a61096fe651d59b7a6b.pdf
    Rozmiar: 37,55MB
    http://www.mos.gov.pl/g2/big/2009_10/bbbdb667b989a3a557b9b9c5b35ce62e.pdf
    
24. Mapa Koncesji Na Poszukiwanie, Rozpoznanie oraz Wydobywanie Ropy Naftowej, Gazu Ziemnego i Metanu Pokładów Węgla Kamiennego oraz Bezzbiornikowe Magazynowanie Substancji i Składowanie Odpadów w Górotworze, w tym Podziemnych Wyrobiskach Górniczych wraz ze Złożonymi Wnioskami w Polsce
    - wg stanu na grudzień 2010 r.(1,3 MB)
    http://iddd.de/rys/gazlupkowy/Fracking/mapakoncesjiGrudz2010Gr.jpg
25. Siekierki Tight Gas project, Raport uwarunkowań środowiskowych, Raport o oddziaływaniu na środowisko dla przedsięwzięcia polegającego na budowie "Projekt Siekierki pilotażowe zagospodarowanie złoża gazu ziemnego Siekierki" polegającego na zaprojektowaniu i budowie ośrodka zbioru i oczyszczania gazu siekierki wraz z gazociągami towarzyszącymi, Poznań, lipiec 2010, .pdf, 4 MB
    http://iddd.de/rys/gazlupkowy/ProjektSiekierki.pdf
26. http://www.aurelianoil.com/english/
27. FRACTURED COMMUNITIES
    Craig Michaels, Watershed Program Director
    James L. Simpson, Senior Attorney
    William Wegner, Staff Scientist
    Case Studies of the Environmental Impacts of Industrial Gas Drilling
    http://www.riverkeeper.org/wp-content/uploads/2010/09/Fractured-Communities-FINAL-September-2010.pdf (5,1 MB)
28. http://www.erdgassuche-in-deutschland.de
29. http://www.gegen-gasbohren.de/ig-lunne/forderungen/
    http://www.gegen-gasbohren.de/2010/11/25/50-000-liter-fracking-wasser-durch-defektes-ventil-ausgelaufen
    
30. http://naturalgasforeurope.com/france-shale-industry-agree-await-report.htm
31. Kwartalnik "Rurociągi" 4/62/2010, http://www.rurociagi.com, Redaktor Naczelny, Witold Szirin Michałowski, Str 25 FRACTURE LINES: Will Canada's Water be Protected in the Rush to Develop Shale Gas? By Ben Parfitt For the Program on Water Issues Munk School of Global Affairs at the University of Toronto September 15, 2010 Alberta; Str.38
    
32. Bütikofer, Rechtsgutachten der EU, pdf, 140KB
33. What's in that fracking Fluid?, Pennsylvania discloses the chemicals used by the drilling companies, .pdf, 284 KB http://www.riverreporter.com By Sandy Long
    
34. Plan pracy badawczej "Draft Plan to Study the Potential Impacts of Hydraulic Fracturing on Drinking Water Resources, Office of Research and Development, U.S. Environmental Protection Agency, Washington, D.C.February 7, 2011, .pdf, 2,6 MB